Sự lơ là, xao nhãng hay dễ dàng mất tập trung trong học tập và các hoạt động sinh hoạt hằng ngày là một trong những vấn đề phổ biến ở trẻ nhỏ, thường xuyên khiến các bậc phụ huynh trăn trở và lo lắng. Chính vì lẽ đó, nhiều ông bố bà mẹ luôn không ngừng tìm kiếm các cách dạy bé tập trung hiệu quả, nhằm hỗ trợ nâng cao khả năng chú ý của trẻ, từ đó xây dựng nền tảng vững chắc giúp con phát triển kỹ năng, học tập và đạt được thành công trong tương lai. Bài viết này sẽ cung cấp những biểu hiện thường thấy ở trẻ kém tập trung cùng 10 phương pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả mà cha mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà để giúp con cải thiện khả năng này.
Nhận Diện Biểu Hiện Trẻ Kém Tập Trung: Dấu Hiệu Phụ Huynh Cần Lưu Ý
Khả năng tập trung của trẻ nhỏ thường kém hơn đáng kể so với người trưởng thành. Trẻ gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý quá lâu vào bất kỳ công việc nào, ngay cả đối với những hoạt động mà bé yêu thích. Ở độ tuổi này, trẻ dễ dàng bị thu hút bởi những điều mới lạ, thú vị, khiến bé dễ bị xao nhãng khi có các yếu tố tác động từ môi trường bên ngoài.
Việc trẻ thiếu sự tập trung có thể gây ra nhiều cản trở cho quá trình học tập và sinh hoạt hàng ngày. Nếu tình trạng này không được khắc phục sớm, nó sẽ ảnh hưởng lớn đến năng lực tiếp thu, học hỏi và phát triển tiềm năng của trẻ, làm cho con bỏ lỡ nhiều cơ hội để đạt được những thành quả mong đợi. Trẻ mất tập trung thường khó duy trì kết quả học tập tốt và gặp nhiều trở ngại trong cuộc sống.
Vì vậy, trong những năm tháng đầu đời, đặc biệt là khi trẻ bắt đầu đi học, các bậc phụ huynh cần chú ý quan sát để kịp thời phát hiện các dấu hiệu kém tập trung ở trẻ nhỏ. Từ đó, cha mẹ có thể áp dụng các phương pháp dạy trẻ kém tập trung phù hợp và hiệu quả. Dưới đây là một số biểu hiện thường thấy ở trẻ:
- Không thể tập trung lâu: Trẻ không thể chú ý quá lâu vào bất cứ việc gì, kể cả những hoạt động yêu thích.
- Dễ bị xao nhãng: Trẻ dễ bị phân tâm bởi các yếu tố bên ngoài như tiếng ồn lạ, tiếng chim hót, âm thanh từ TV hay điện thoại.
- Hay quên, thất lạc đồ đạc: Trẻ thường xuyên quên vị trí đồ vật hoặc làm mất chúng.
- Hạn chế khả năng ghi nhớ: Trẻ học trước quên sau, khó ghi nhớ thông tin mới.
- Tò mò nhưng mau chán: Rất thích khám phá mọi thứ xung quanh nhưng lại nhanh chóng cảm thấy chán và dễ bỏ ngang.
- Khó hòa nhập: Trẻ khó khăn trong việc tham gia các hoạt động nhóm hoặc hòa nhập với bạn bè đồng trang lứa.
- Kết quả học tập kém: Kết quả học tập của trẻ thua kém so với các bạn cùng lớp.
Tình trạng kém tập trung ở trẻ nhỏ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Đó có thể là do thói quen sinh hoạt kém lành mạnh như ngủ không đủ giấc, dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị công nghệ, chế độ ăn uống không khoa học hoặc phương pháp giáo dục chưa phù hợp. Ngoài ra, sự kém tập trung cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm, phổ biến nhất là chứng tăng động giảm chú ý (ADHD).
Tình trạng thiếu tập trung ở trẻ cần được can thiệp sớm để hạn chế tối đa các ảnh hưởng tiêu cực đến học tập và sinh hoạt hàng ngày. Sự tập trung là yếu tố thiết yếu cho sự phát triển toàn diện của mỗi trẻ nhỏ, được xem là tiền đề vững chắc giúp trẻ tiếp thu, học hỏi, nâng cao kiến thức và kỹ năng để đạt được thành công trong cuộc sống.
Khám Phá 10 Cách Dạy Bé Tập Trung Đơn Giản, Hiệu Quả Ngay Tại Nhà
Như đã đề cập, tình trạng kém tập trung ở nhiều trẻ nhỏ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng học tập và chất lượng cuộc sống, do đó cần được hỗ trợ can thiệp và cải thiện trong giai đoạn sớm. Các bậc phụ huynh cần quan tâm và tìm kiếm các cách dạy bé tập trung khoa học, hiệu quả, và đơn giản để có thể áp dụng cho trẻ mọi lúc mọi nơi, giúp con dần nâng cao khả năng chú ý và phát triển toàn diện hơn.
Dưới đây là 10 phương pháp giúp bé tập trung hiệu quả mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo và áp dụng để giúp trẻ cải thiện khả năng chú ý của mình.
1. Tạo Môi Trường Học Tập và Sinh Hoạt Yên Tĩnh
Trẻ nhỏ thường dễ mất tập trung khi có sự tác động từ các yếu tố bên ngoài. Chỉ cần nghe thấy những âm thanh nhỏ từ tivi, tiếng nói chuyện của mọi người xung quanh, tiếng chim hót hay tiếng xe cộ qua lại, trẻ cũng có thể bị xao nhãng và khó tiếp tục học tập hay hoàn thành công việc.
Vì thế, một trong những kỹ năng rèn luyện sự chú ý cho trẻ quan trọng nhất là tạo cho con một không gian yên tĩnh và thoải mái. Góc học tập của trẻ cần được bố trí gọn gàng, hạn chế tối đa các chi tiết rườm rà. Chỉ nên có bàn ghế, sách vở và dụng cụ học tập để trẻ có không gian sạch sẽ, không bị phân tâm.
Khi trẻ đang tập trung vào bất kỳ công việc nào, dù là học tập hay làm nhiệm vụ hàng ngày, cha mẹ cũng nên tạo không gian yên tĩnh, hạn chế tối đa tiếng ồn xung quanh. Hãy tắt tivi, điện thoại và bất kỳ nguồn âm thanh nào có thể quấy rầy sự tập trung của con, để con có thể dành hết tâm trí cho công việc hiện tại. Hoặc, nếu môi trường sống có quá nhiều tiếng ồn khó kiểm soát, bạn có thể cho trẻ đeo tai nghe mỗi khi học tập, bật một vài bản nhạc không lời nhẹ nhàng. Đây cũng là một trong những bí quyết tăng cường khả năng tập trung cho bé hiệu quả.
2. Hướng Dẫn Trẻ Chia Nhỏ Nhiệm Vụ Lớn
Chia nhỏ nhiệm vụ là một chiến lược phát triển sự chú ý ở trẻ được khuyến khích áp dụng trong quá trình dạy trẻ kém tập trung. Các chuyên gia cho biết, trẻ nhỏ khó có thể đáp ứng tốt với khối lượng công việc quá lớn, điều này có thể làm trẻ cảm thấy căng thẳng, không biết nên bắt đầu từ đâu và dẫn đến khó tập trung để hoàn thành.
Vì thế, hướng dẫn bé tập trung hiệu quả là giúp trẻ chia nhỏ các nhiệm vụ cần thực hiện, sắp xếp chúng theo thứ tự hợp lý, ưu tiên những việc quan trọng và cần thiết. Điều này sẽ hỗ trợ trẻ xác định rõ mục tiêu, tập trung trong thời gian ngắn để hoàn thành từng nhiệm vụ.
Ví dụ, khi trẻ cần hoàn thành bài tập về nhà, thay vì bắt ép trẻ ngồi hàng tiếng đồng hồ để làm xong tất cả bài tập toán, văn, tiếng Anh, phụ huynh nên chia nhỏ từng môn cụ thể. Hãy hướng dẫn trẻ làm những bài toán khó trước, sau đó dần chuyển sang bài tập tiếng Việt, và cuối cùng là tiếng Anh. Giữa mỗi môn học, cần có thời gian thư giãn, nghỉ ngơi ngắn để trẻ lấy lại năng lượng tích cực và tập trung tốt hơn cho nhiệm vụ tiếp theo.
3. Đặt Ra Giới Hạn Thời Gian Rõ Ràng Cho Từng Hoạt Động
Để gia tăng sự tập trung của trẻ, các bậc phụ huynh nên đặt ra thời gian quy định cụ thể cho các công việc và nhiệm vụ mà trẻ cần thực hiện. Điều này giúp trẻ có ý thức hơn về việc cần phải tăng cường sự tập trung để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Các bậc phụ huynh cũng có thể đưa ra các phần thưởng phù hợp để gia tăng sự thích thú và khuyến khích trẻ. Đồng thời, cũng cần có những hình thức xử lý nghiêm khắc vừa phải để giúp trẻ ý thức và cố gắng hơn cho lần sau. Việc đặt ra quy định về thời gian cho các công việc hàng ngày, kể cả việc ăn uống, là một cách cải thiện sự chú tâm cho trẻ rất tốt.
Ví dụ, trong việc ăn uống, cha mẹ nên có quy định thời gian cho từng bữa ăn. Nếu là bữa chính, trẻ cần ăn xong trong vòng 30 phút. Sau 30 phút đó nếu trẻ vẫn chưa ăn hết, cha mẹ nên kiên quyết thu lại thức ăn. Phương pháp rèn luyện sự chú ý cho trẻ nhỏ này sẽ giúp trẻ tránh việc xao nhãng trong lúc ăn uống, tập trung ăn trong thời gian quy định để tránh bị đói nếu chưa ăn xong. Ngược lại, nếu trẻ có thể ăn tốt, ăn sạch thức ăn trong thời gian quy định, cha mẹ có thể thưởng cho trẻ bằng cách cho xem tivi khoảng 10-15 phút hoặc chơi trò chơi yêu thích. Lưu ý không nên quá lạm dụng phần thưởng.
4. Rèn Luyện Tập Trung Thông Qua Các Trò Chơi Thú Vị
Quá trình vui chơi hàng ngày cũng có thể hỗ trợ rất tốt trong việc nâng cao khả năng tập trung của mỗi trẻ nhỏ. Bất kỳ đứa trẻ nào cũng cảm thấy thích thú với những trò chơi và hoạt động giải trí, vì vậy các bậc phụ huynh có thể dễ dàng vận dụng việc vừa chơi vừa học để hỗ trợ trẻ rèn luyện tốt khả năng tập trung, cải thiện năng lực của chính mình.
Các bậc phụ huynh nên dành nhiều thời gian để cùng trẻ tham gia, khám phá các trò chơi hữu ích như tìm kiếm điểm khác biệt, chơi lego, chơi câu cá, chơi đánh trống, chơi tìm kiếm đồ vật bị mất, v.v. Đây đều là những trò chơi có thể hỗ trợ trẻ gia tăng khả năng tập trung, rèn luyện kỹ năng quan sát, chú ý và giúp trẻ năng động, sáng tạo tốt hơn.
Tuy nhiên, việc vui chơi cần phải dựa vào sở thích và nhu cầu của mỗi đứa trẻ. Trẻ chỉ có thể phát huy tốt sự tập trung nếu bản thân thực sự hứng thú và bị hấp dẫn bởi trò chơi đó. Vì thế, các bậc phụ huynh cũng nên biết cách lựa chọn các trò chơi phù hợp, tránh việc bắt ép trẻ chơi theo khuôn khổ sẽ làm trẻ cảm thấy khó chịu, căng thẳng. Đây là một bí quyết giúp con tập trung một cách tự nhiên và hiệu quả.
5. Luôn Đồng Hành Cùng Con Trong Mọi Hoạt Động
Để giúp trẻ có thể tập trung và chú ý tốt hơn, cha mẹ chính là người đóng vai trò quan trọng, chủ chốt nhất. Rất nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, việc cha mẹ thường xuyên trò chuyện, tương tác, và trao đổi với trẻ chính là cách dạy bé tập trung khoa học, hiệu quả và đơn giản nhất.
Khi được chơi đùa, gần gũi, và chia sẻ cùng cha mẹ, người thân, trẻ nhỏ sẽ có cảm giác dễ chịu, thoải mái và vô cùng an toàn, yên tâm. Điều này giúp trẻ dễ dàng tập trung hơn vào công việc mà mình đang thực hiện, thúc đẩy sự hứng thú, vui thích của trẻ trong hầu hết các hoạt động hàng ngày, kể cả học tập. Cha mẹ cần là người đồng hành, động viên, hỗ trợ đắc lực để trẻ cải thiện sự tập trung tốt hơn.
Ngoài ra, sự dẫn dắt tốt của cha mẹ cũng có thể giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc xác định những mục tiêu, biết cách đưa ra giải pháp thích hợp để hoàn thành công việc một cách hiệu quả hơn. Mỗi lúc trẻ mất tập trung, xao nhãng, các bậc phụ huynh chính là người điều chỉnh, thúc giục và động viên trẻ để trẻ lấy lại tinh thần, sự tỉnh táo và chú ý tốt hơn nữa. Sự động viên và những lời khen ngợi của cha mẹ cũng chính là động lực to lớn để mỗi đứa trẻ càng thêm nỗ lực, cố gắng nhiều hơn, đặc biệt là ở lứa tuổi tiểu học, khi trẻ rất mong muốn nhận được sự công nhận tích cực từ gia đình.
6. Sắp Xếp Thời Gian Thư Giãn, Nghỉ Ngơi Khoa Học Cho Trẻ
Một trong những cách dạy bé tập trung khoa học và lành mạnh nhất chính là đảm bảo trẻ có đủ thời gian nghỉ ngơi, thư giãn phù hợp với lứa tuổi. Để rèn luyện khả năng tập trung và chú ý ở trẻ nhỏ cần một quá trình dài và phương pháp giáo dục phù hợp. Đồng thời, trẻ nhỏ vẫn còn rất ham chơi, chưa có đầy đủ hiểu biết và nhận thức như người lớn, nên việc trẻ dễ bị xao nhãng, khó tập trung là điều vô cùng dễ hiểu.
Các bậc phụ huynh không nên bắt ép con quá nhiều, thay vào đó hãy dành cho trẻ thời gian nghỉ ngơi và vui chơi thoải mái hơn. Khi trẻ được thư giãn, được giải trí lành mạnh, trẻ sẽ cảm thấy dễ chịu, vui vẻ, từ đó gia tăng những cảm xúc tích cực, mang đến nguồn năng lượng dồi dào và tăng cường hiệu quả về sự tập trung, chú ý cho các công việc tiếp theo trong ngày.
Cụ thể, bạn không thể bắt trẻ ngồi hàng giờ đồng hồ để giải quyết một khối lượng bài tập khổng lồ. Thay vào đó, sau khoảng 20 phút học tập căng thẳng, mệt mỏi, trẻ nhỏ cần có thời gian nghỉ ngơi khoảng 5 phút để có thể lấy lại sự tập trung của bản thân. Đây là lý do tại sao ở bất kỳ môi trường học tập nào, trẻ nhỏ cũng sẽ có thời gian nghỉ giữa tiết, giải lao để có thể vui chơi, ăn uống, thư giãn, từ đó học tập hiệu quả và tích cực hơn.
7. Đặt Mục Tiêu Cụ Thể, Rõ Ràng và Khả Thi
Đặt mục tiêu là một trong những kỹ thuật giúp trẻ chú tâm không thể thiếu trong quá trình dạy trẻ kém tập trung. Đối với mỗi công việc mà trẻ cần hoàn thành, các bậc phụ huynh nên đưa ra mục tiêu cụ thể và dặn dò trẻ kỹ lưỡng về mục tiêu đó để trẻ có thể ý thức rõ hơn về công việc mình đang thực hiện.
Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ sẽ có những năng lực khác nhau, cha mẹ cũng cần quan sát và biết cách đặt mục tiêu phù hợp với khả năng của con để tránh khiến trẻ cảm thấy áp lực, mệt mỏi quá mức. Cha mẹ cũng không nên quá đặt kỳ vọng ở trẻ để tránh việc đưa ra mục tiêu quá cao, làm ảnh hưởng đến tinh thần và tâm lý của con.
Ví dụ, đối với việc học tập của trẻ lớp 1, cha mẹ có thể đặt mục tiêu cho trẻ về việc mỗi ngày cần ghi nhớ và học thuộc 5 chữ cái và 5 con số trong 30 phút tự học tại nhà. Điều này vừa giúp trẻ gia tăng sự tập trung vừa hỗ trợ nâng cao ý thức của trẻ về việc phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Sau khi trẻ có thể hoàn thành tốt, cha mẹ cũng nên dần nâng cao mục tiêu phù hợp để trẻ càng phấn đấu, nỗ lực nhiều hơn.
8. Lắng Nghe, Chia Sẻ và Khen Ngợi Con Thường Xuyên
Trong thời gian dạy trẻ cải thiện khả năng tập trung, các bậc phụ huynh cũng cần học cách lắng nghe, chia sẻ, động viên và khen ngợi con nhiều hơn. Trẻ nhỏ cũng luôn có những mong muốn, nhu cầu và nguyện vọng cá nhân của mình, vì vậy cha mẹ hãy dành thời gian để chia sẻ, tâm sự để thấu hiểu hơn những điều mà con đang thực sự hướng đến.
Đồng thời, không nên dạy con bằng đòn roi hay sử dụng những lời chửi mắng, la rầy đối với trẻ nhỏ. Cơn thịnh nộ của cha mẹ không thể giúp con trở nên tốt hơn mà ngược lại chỉ khiến con cảm thấy hoảng sợ, lo lắng, hoặc thậm chí dần hình thành tâm lý tự ti, nhút nhát và cho rằng bản thân là kẻ vô dụng, bất tài.
Vì thế, hãy luôn dùng sự cảm thông, chia sẻ để cùng con học tập, cùng con khắc phục tốt những khiếm khuyết của bản thân và trở nên tốt đẹp hơn. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần trao quyền làm chủ cho trẻ nhỏ, tránh việc để trẻ mãi nương tựa, dựa dẫm vào những người xung quanh sẽ khiến trẻ dần mất đi sự cố gắng và tập trung.
9. Hạn Chế Thời Gian Sử Dụng Các Thiết Bị Công Nghệ
Với sự phát triển nhanh chóng và vượt bậc của công nghệ, hiện nay con người đã có nhiều cơ hội được tiếp xúc với các thông tin đại chúng thông qua một chiếc điện thoại nhỏ gọn. Việc sử dụng smartphone thực sự mang đến rất nhiều lợi ích cho cuộc sống. Tuy nhiên, nếu sử dụng không đúng cách, nó cũng có thể trở thành một công cụ gây hại, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống của mỗi chúng ta, đặc biệt là trẻ nhỏ.
Hiện nay, trẻ em từ 2-3 tuổi đã có thể tiếp xúc với các thiết bị công nghệ, đặc biệt là điện thoại, iPad. Nhiều bậc phụ huynh do quá bận rộn thường cho con sử dụng điện thoại như một công cụ để giải trí và chăm nom trẻ nhỏ. Tuy nhiên, việc để trẻ sử dụng điện thoại quá mức sẽ gây tác động lớn đến quá trình phát triển của trẻ, trong đó có khả năng duy trì sự tập trung, chú ý.
Do đó, làm sao để bé tập trung hơn? Phương pháp tốt nhất để khắc phục sự xao nhãng, mất tập trung của nhiều trẻ em hiện nay là quản lý và hạn chế tối đa thời gian trẻ sử dụng các thiết bị công nghệ. Thay vào đó, các bậc phụ huynh hãy tạo điều kiện thuận lợi để trẻ có thể tham gia tích cực vào các hoạt động vui chơi, giải trí lành mạnh ngoài trời để gia tăng các kỹ năng cần thiết cho trẻ và giúp trẻ rèn luyện năng lực tập trung hiệu quả hơn.
10. Cải Thiện Sự Tập Trung Bằng Chế Độ Dinh Dưỡng Khoa Học
Một chế độ dinh dưỡng phù hợp và lành mạnh mỗi ngày cũng là một trong các giải pháp hữu hiệu và khoa học có thể giúp trẻ nhỏ gia tăng sự tập trung, chú ý của mình. Theo đánh giá của các chuyên gia dinh dưỡng, một số loại thực phẩm ăn uống hàng ngày có tác dụng tốt trong việc cải thiện năng lực tập trung của trẻ nhỏ, giúp trẻ phát triển trí não và rèn luyện tư duy hiệu quả, an toàn.
Vì thế, các bậc phụ huynh cần chú ý tìm hiểu, tham khảo ý kiến chuyên gia về việc xây dựng chế độ ăn uống hàng ngày cho trẻ. Hãy tăng cường bổ sung các thực phẩm chống oxy hóa, chứa nhiều protein, vitamin để giúp trẻ phát triển nhận thức và tăng sự tập trung tốt. Trẻ nhỏ cũng cần rèn luyện thói quen ăn nhiều rau xanh, các loại trái cây bổ dưỡng, thịt, cá, trứng, và những loại hạt để giúp trẻ thông minh, học tập tốt hơn.
Đồng thời, trẻ kém tập trung cần phải hạn chế những loại đồ ăn đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn vặt nhiều đường, thức uống có gas, chứa nhiều caffeine. Đây chính là những loại đồ ăn, thức uống được xem là kẻ thù của sự tập trung và nó còn có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với hoạt động của não bộ, gia tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường ở nhiều trẻ nhỏ.
Kết Luận
Hy vọng rằng 10 cách dạy bé tập trung được giới thiệu trong bài viết này sẽ giúp các bậc phụ huynh dễ dàng lựa chọn và áp dụng hiệu quả cho trẻ nhỏ ngay tại nhà. Việc hỗ trợ cho trẻ cần phải có sự kiên trì, nhẫn nại trong khoảng thời gian nhất định, vì thế cha mẹ cần đồng hành và nỗ lực cùng con để giúp trẻ cải thiện khả năng tập trung và phát triển một cách tốt đẹp hơn. Hãy nhớ rằng, mỗi đứa trẻ là một cá thể độc đáo, và việc tìm ra phương pháp phù hợp nhất đòi hỏi sự quan sát, thấu hiểu và tình yêu thương vô bờ bến từ phía gia đình.
