Khi trẻ nhỏ bước vào giai đoạn tập bỏ bỉm, nhiều bậc cha mẹ thường gặp phải những tình huống khó khăn như trẻ tè dầm hay ị đùn. Đây là lúc việc dạy bé biết gọi khi đi vệ sinh trở nên cực kỳ quan trọng, giúp bé hình thành thói quen tự chủ và giảm bớt những rắc rối không đáng có. Bài viết này sẽ cung cấp cho các bậc phụ huynh những bước chuẩn bị và phương pháp hiệu quả để hướng dẫn bé yêu làm quen với thói quen mới này một cách nhẹ nhàng và tích cực nhất.
Các bậc phụ huynh cần chuẩn bị gì để dạy bé biết gọi khi đi vệ sinh?
Không có một thời điểm chính xác nào quy định bé phải bỏ bỉm hay học cách gọi khi đi vệ sinh, mà điều này phụ thuộc vào tính cách, thể chất, tư duy và ý thức của từng bé. Thông thường, các bé từ 18 tháng đến 3 tuổi là khoảng thời gian thích hợp để bắt đầu quá trình này. Tuy nhiên, cũng có nhiều bé chưa sẵn sàng cho sự thay đổi này cho đến khi tròn 2 tuổi hoặc muộn hơn.
Để khởi đầu và duy trì một thói quen mới mẻ, đặc biệt là với trẻ nhỏ, sự kiên nhẫn là yếu tố then chốt. Cha mẹ cần chuẩn bị cho bé một tâm lý sẵn sàng và thoải mái. Việc hình thành thói quen ở trẻ nhỏ đòi hỏi sự lặp đi lặp lại hành động rất nhiều lần. Do đó, để hướng dẫn trẻ tập đi vệ sinh và biết gọi, cha mẹ cần thật sự kiên nhẫn và quyết tâm. Đừng thúc ép bé và hãy kiên trì, ngay cả khi quá trình này có thể kéo dài tới 2 – 3 tháng.
Nếu bé mắc lỗi, cha mẹ tuyệt đối không nên la mắng hay phạt bé. Điều này chỉ khiến bé cảm thấy xấu hổ và tự ti. Thay vào đó, hãy nhẹ nhàng nhắc nhở, đồng thời khích lệ và cổ vũ bé những lúc làm tốt bằng những câu nói như: “Con làm tốt lắm”, “mẹ tự hào về con”,… Những lời động viên tích cực sẽ giúp bé dễ dàng ghi nhớ và hình thành thói quen tốt hơn.
Một yếu tố quan trọng khác mà cha mẹ cần chú ý là thói quen đi vệ sinh của trẻ. Hầu hết các bé sẽ có những thời điểm đi vệ sinh cố định trong ngày, ví dụ như lúc sáng sớm, trước khi đi ngủ, hoặc vào một khoảng thời gian nhất định sau khi ăn/uống. Việc theo dõi và nắm bắt “đồng hồ sinh học” của con sẽ giúp cha mẹ chủ động nhắc nhở bé gọi trước khi đi vệ sinh, đồng thời rèn luyện phản xạ cho bàng quang của bé hiệu quả hơn.
Các bước dạy trẻ gọi khi đi vệ sinh hiệu quả
1. Đánh giá sự sẵn sàng của bé về thể chất và tinh thần
Để biết khi nào bé đã sẵn sàng học cách tự đi vệ sinh và biết gọi trước khi đi, cha mẹ cần chú ý đến các biểu hiện về mặt thể chất và tinh thần của trẻ.
Về mặt thể chất:
- Khả năng điều khiển cơ vòng: Bé đã hình thành được thói quen đi vệ sinh đúng giờ, cho thấy khả năng kiểm soát cơ thể.
- Nhận thức về nhu cầu đi vệ sinh: Bé có thể càu nhàu, khó chịu, trốn vào một góc hoặc ra hiệu muốn đi vệ sinh.
- Các dấu hiệu khác: Bé đi tiểu một lượng lớn một lúc, phân biệt được khô và ướt, bắt chước được hành động mẹ dạy, nói được các từ cơ bản (xi xi, ị, tè), di chuyển được để tìm kiếm cha mẹ, có thể ngồi yên trên bô và tự kéo quần. Thông thường, trẻ từ 14 – 18 tháng tuổi đã có thể hình thành các phản xạ này.
- Không bài xích bô: Bé không có biểu hiện chống đối hay sợ hãi khi được đặt lên bô.
Về mặt tinh thần:
- Khó chịu khi bỉm ướt/bẩn: Bé thể hiện sự không thoải mái khi bỉm bị ướt hoặc bẩn.
- Mong muốn được khen ngợi: Bé vui mừng khi được khen và sẵn sàng làm một số việc một cách độc lập.
- Thái độ tích cực với bô: Bé không có dấu hiệu bài xích khi sử dụng bô để đi vệ sinh.
Nếu cha mẹ nhận thấy trẻ đã có đầy đủ các dấu hiệu trên, đó là lúc bé đã sẵn sàng để học thói quen mới này.
2. Tập cho bé đi vệ sinh đúng giờ theo đồng hồ sinh học
Khi đã hiểu rõ thói quen đi vệ sinh của trẻ, cha mẹ hãy bắt đầu tập cho trẻ đi vệ sinh đúng giờ. Hãy cho bé ngồi bô ở những thời điểm cố định trong khoảng 10 – 15 phút. Trong lúc đó, cha mẹ có thể nhẹ nhàng nói chuyện với bé về việc cần gọi hoặc ra hiệu cho cha mẹ khi có nhu cầu đi vệ sinh. Lặp lại việc này hàng ngày để bé có thể tự hình thành thói quen.
Trong giai đoạn này, việc chuẩn bị những chiếc bô xinh xắn, có màu sắc và hình thù ngộ nghĩnh, cùng với những chiếc quần dễ cởi sẽ giúp quá trình học của bé trở nên thuận lợi, dễ dàng và tạo nhiều hứng thú hơn cho trẻ.
3. Hướng dẫn bé cách ra hiệu hoặc dùng từ ngữ đơn giản
Trước khi thực hành, hãy cho bé làm quen với khái niệm đi vệ sinh qua các hình ảnh hoặc video bắt mắt. Sau đó, hãy gán việc đi vệ sinh với những từ ngữ đơn giản, dễ phân biệt như “xi xi”, “ị”, “tè” để bé có thể phản xạ và nói những từ này khi có nhu cầu.
Ở những lần đầu tiên, mẹ hãy giải thích và minh họa rõ ràng để bé có thể bắt chước và học theo. Để tăng thêm hứng thú cho trẻ, cha mẹ cũng có thể kể những mẩu chuyện hài hước, vui vẻ liên quan đến vấn đề đi vệ sinh.
4. Liên tục nhắc nhở và củng cố thói quen
Việc nhắc nhở liên tục và thường xuyên là rất cần thiết để con nhỏ có thể ghi nhớ và chú ý đến việc cần làm khi đi vệ sinh. Hãy hỏi bé xem đã đi vệ sinh chưa, và nhắc nhở bé về câu chuyện cần gọi cha mẹ khi có nhu cầu một cách nhẹ nhàng và tích cực. Sự kiên trì của cha mẹ sẽ giúp bé hình thành phản xạ và thói quen một cách tự nhiên nhất.
Dấu hiệu cho thấy bé chưa sẵn sàng học gọi khi đi vệ sinh
Nếu cha mẹ thấy con mình có các biểu hiện như: bé chưa có khung giờ đi vệ sinh cố định, không cảm nhận được việc đi ị hay đi tè, không tỏ ra khó chịu với tã ướt, hoặc bài xích với việc sử dụng bô để đi vệ sinh, thì đừng vội vàng cho bé học gọi khi đi vệ sinh quá sớm. Ngoài ra, nếu trẻ đang trong giai đoạn căng thẳng về mặt tinh thần hoặc không hợp tác với cha mẹ, hãy giải tỏa căng thẳng cho trẻ trước khi bé bắt đầu vào nề nếp học tập một thói quen mới.
Quá trình dạy bé biết gọi khi đi vệ sinh ban đầu có thể sẽ khó khăn và kéo dài từ 6 tuần tới 6 tháng để trẻ có thể thành thạo. Tuy nhiên, chỉ cần cha mẹ nhẹ nhàng, kiên nhẫn và tạo một môi trường học tập tích cực, bé sẽ sớm học được cách gọi cha mẹ khi có nhu cầu đi vệ sinh, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong sự phát triển của trẻ.
/https://cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/nguyen_thi_thao_nguyen_d3d35676f5.png)
