Phương pháp Glenn Doman là một trong những phương pháp giáo dục sớm hàng đầu, đang được áp dụng rộng rãi tại hơn 180 quốc gia trên thế giới. Được biết đến với khả năng phát huy tối đa tiềm năng trí tuệ và thể chất của trẻ từ sơ sinh đến 6 tuổi, Glenn Doman mang lại nhiều ưu điểm vượt trội. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu phương pháp Glenn Doman là gì, cách thức áp dụng hiệu quả và những lưu ý quan trọng để cha mẹ có thể đồng hành cùng con trong giai đoạn phát triển vàng này.
1. Phương Pháp Glenn Doman Là Gì?
Phương pháp Glenn Doman được phát triển bởi Giáo sư Glenn Doman tại Viện Nghiên cứu Thành tựu Tiềm năng Con người (IAHP) ở Philadelphia, Hoa Kỳ. Đây là một hệ thống giáo dục sớm toàn diện, tập trung vào việc kích thích não bộ và phát triển các giác quan của trẻ thông qua các bài tập lặp lại và sự tương tác giữa cha mẹ và con cái. Triết lý cốt lõi của phương pháp này nhấn mạnh rằng chính cha mẹ là người thầy tốt nhất của trẻ, không phải nhà trường hay giáo viên.
Để hiểu rõ hơn, chúng ta hãy cùng so sánh Phương pháp Glenn Doman với Montessori – một phương pháp giáo dục sớm nổi tiếng khác:
| Đặc điểm | Phương pháp Glenn Doman | Montessori |
|---|---|---|
| Độ tuổi áp dụng | Cả hai phương pháp đều cho rằng giáo dục sớm nên bắt đầu khi trẻ ở độ tuổi từ 0 đến 6 tuổi. | |
| Triết lý giáo dục | Không phải là nhà trường, không phải là các cô giáo mà chính cha mẹ mới chính là người dạy trẻ tốt nhất. | Tập trung vào sự tôn trọng tự do của trẻ và hướng đến giáo dục tâm hồn trẻ. Sở hữu chứng chỉ giáo viên Montessori Quốc tế lứa tuổi 2,5 – 6 và Giáo viên Montessori Quốc tế cho lứa tuổi 0-3, do Hiệp hội Montessori Hoa Kỳ (MIA) chứng nhận. |
| Ưu điểm |
|
|
| Nhược điểm | Giáo cụ dễ tìm và chi phí không cao, nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn, rèn luyện lâu dài và phối hợp chặt chẽ giữa phụ huynh với trẻ. | Có nhiều nhóm đa dạng khác nhau nên chi phí giáo cụ cao hơn so với Glenn Doman. |
2. Lợi Ích và Đặc Điểm Của Phương Pháp Glenn Doman
Phương pháp Glenn Doman không chỉ giúp trẻ phát triển trí tuệ mà còn tạo dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện. Lợi ích chính của phương pháp này bao gồm:
- Phát triển trí thông minh và khả năng tự khám phá: Kích thích não bộ sớm giúp trẻ tăng cường khả năng ghi nhớ, tư duy logic và giải quyết vấn đề.
- Tăng cường gắn kết gia đình: Quá trình học tập đòi hỏi sự tương tác liên tục giữa cha mẹ và con, từ đó củng cố tình cảm và sự hiểu biết lẫn nhau.
- Phát triển toàn diện các giác quan: Các hoạt động đa dạng từ đọc, toán đến vận động giúp kích thích và hoàn thiện các giác quan của trẻ.
- Tận dụng giai đoạn “vàng”: Từ 0-6 tuổi là giai đoạn não bộ trẻ phát triển nhanh nhất. Glenn Doman giúp cha mẹ khai thác tối đa tiềm năng này.
Mặc dù phương pháp này phù hợp với nhiều đối tượng cha mẹ, kể cả những người bận rộn do thời gian học linh hoạt và ngắn gọn, nhưng nó đòi hỏi sự kiên trì và cam kết.
3. Hướng Dẫn Áp Dụng Phương Pháp Giáo Dục Sớm Glenn Doman Cho Trẻ
Phương pháp Glenn Doman bao gồm 4 chương trình chính, được thiết kế để kích thích các lĩnh vực phát triển khác nhau của trẻ:
3.1. Chương trình Đọc
Đây là chương trình cốt lõi, giúp trẻ phát triển khả năng đọc sớm thông qua việc tiếp xúc với các thẻ từ, cụm từ và câu. Trẻ sẽ học cách nhận diện mặt chữ, âm thanh và ý nghĩa của từ ngữ một cách tự nhiên.
3.2. Chương trình Toán
Chương trình Toán giúp trẻ làm quen với các khái niệm số học, lượng và phép tính thông qua thẻ chấm và thẻ số. Mục tiêu là giúp trẻ phát triển tư duy logic và khả năng tính toán nhanh chóng.
3.3. Chương trình Tìm hiểu về Thế giới Xung quanh
Chương trình này mở rộng kiến thức của trẻ về thế giới tự nhiên, xã hội và các lĩnh vực khoa học thông qua thẻ hình ảnh, thông tin và câu chuyện. Điều này giúp nuôi dưỡng sự tò mò và khao khát khám phá của trẻ.
3.4. Chương trình Vận động
Bên cạnh phát triển trí tuệ, Glenn Doman cũng chú trọng đến phát triển thể chất thông qua các bài tập vận động thô và tinh. Điều này giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động, cân bằng và phối hợp các bộ phận cơ thể.
4. Bỏ Túi Lưu Ý Khi Dạy Con Theo Phương Pháp Glenn Doman
Để phương pháp Glenn Doman phát huy hiệu quả tối ưu, cha mẹ cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
4.1. Thời điểm bắt đầu dạy con theo phương pháp Glenn Doman
Glenn Doman khuyến khích áp dụng càng sớm càng tốt, lý tưởng nhất là ngay từ khi trẻ chào đời và đặc biệt hiệu quả dưới 3 tháng tuổi. Khi trẻ còn nhỏ, khả năng hợp tác và tiếp nhận thông tin thụ động tốt hơn. Dạy tráo thẻ kích thích thị giác có thể bắt đầu ngay khi bé chào đời, và tráo thẻ từ nên tiến hành từ lúc 3 tháng tuổi để bé làm quen dần.
4.2. Sử dụng bộ thẻ Glenn Doman hiệu quả cho từng độ tuổi của trẻ
Việc giảng dạy cần được điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ:
- Dưới 3 tháng tuổi:
- Thiết kế thẻ cực to (15 x 55cm), chữ in đậm (cao 12,5cm x rộng 2cm).
- Sử dụng thẻ 1 từ đơn lẻ.
- Tần suất: 10 lần/1 từ/1 ngày.
- 3 – 6 tháng tuổi:
- Dạy 5 chủ đề (5 thẻ/1 chủ đề), thay đổi thẻ giữa các chủ đề mỗi ngày.
- Sử dụng thẻ nhiều từ.
- Tần suất học: 3 lần/ngày.
- Thời gian tráo thẻ: 1 – 3 giây.
- Tập trung học các từ riêng lẻ.
- 7 – 12 tháng tuổi:
- Thời gian mỗi lần học ngắn (1 bộ/1 lần) do trẻ bắt đầu hiếu động.
- Sử dụng thẻ nhiều từ.
- Tần suất học: thường xuyên khi trẻ hứng thú.
- 12 – 18 tháng tuổi:
- Bài học cực ngắn, dừng học trước khi trẻ muốn dừng.
- Trong 1 lần tráo giảm số từ xuống còn 2 – 3 từ.
- Tập trung vào các từ riêng lẻ hoặc học từ ghép do trẻ rất hiếu động.
- 18 – 30 tháng tuổi:
- Chọn những từ trẻ thích nhất để duy trì hứng thú.
- Bắt đầu với 1 nhóm 5 từ, chuyển sang nhóm khác sau vài ngày.
- Chuyển những từ ngữ đơn lẻ thành câu.
- Dạy trẻ đọc cụm từ, đọc câu và đọc sách chữ to, ít chữ.
- 30 – 48 tháng tuổi:
- Trẻ hứng thú với việc đọc sách, thích những từ phức tạp nhưng học chậm và nhanh quên hơn.
- Dạy trẻ những từ trong nhóm trẻ yêu thích, vẫn hướng dẫn học từ riêng lẻ, từ ghép, đọc cụm từ và đọc các câu.
- Tập trung nhấn mạnh đọc cụm từ và đọc các câu.
- 48 – 72 tháng tuổi:
- Kiên trì thực hiện như giai đoạn 30 – 48 tháng tuổi.
- Chọn các từ, cụm từ và câu phức tạp mà trẻ ưa thích.
- Yêu cầu trẻ đọc to để tốc độ chậm lại, tăng khả năng đọc hiểu.
4.3. Một số lưu ý quan trọng cần chú ý
- Tôn trọng cảm xúc của trẻ: Chọn thời điểm trẻ thoải mái, vui vẻ nhất để học. Không dạy khi trẻ cáu giận, đói, mệt hay khó chịu. Luôn để ý thái độ và tâm trạng của trẻ.
- Giữ tương tác trong suốt quá trình học: Giơ thẻ thật nhanh để duy trì hứng thú, đưa thẻ cao hơn tầm với của trẻ. Sau mỗi lần tráo thẻ phải thay đổi thứ tự. Bổ sung tài liệu mới kịp thời; nếu chưa kịp chuẩn bị, hãy tạm dừng thay vì học lại thẻ cũ.
- Phân bổ thời gian học hợp lý: Thời gian học không nên kéo dài, hãy dừng trước khi trẻ muốn dừng. Học đủ số lần (bắt đầu 3 lần/tuần, ổn định 3 lần/ngày, khoảng cách giữa các lần 15 phút trở lên).
- Tạo điều kiện học tập tốt nhất: Học trong không gian thông thoáng, ít yếu tố phân tán (tiếng ồn, đồ chơi). Giữ giọng điệu truyền cảm, kịp thời động viên, khen ngợi hoặc ôm hôn con.
- Cha mẹ cần kiên nhẫn: Quá trình học đòi hỏi sự kiên nhẫn. Có thể cho trẻ nghỉ vài buổi nhưng không được nghỉ thường xuyên. Khi bắt đầu lại, hãy tiếp tục bài học cũ, không nên bắt đầu lại từ đầu để tránh làm trẻ mất hứng thú.
5. FAQs – Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Phương Pháp Glenn Doman
Dưới đây là tổng hợp những câu hỏi thường gặp nhất về phương pháp Glenn Doman cùng câu trả lời ngắn gọn:
- Glenn Doman phù hợp cho độ tuổi nào?
Thích hợp nhất cho trẻ từ 0–6 tuổi, giai đoạn vàng để phát triển trí não và khả năng ngôn ngữ. - Phương pháp này dựa trên nguyên tắc nào?
Dựa trên nguyên tắc não bộ phát triển mạnh khi được kích thích sớm và lặp lại đều đặn, kết hợp giữa học qua thẻ, chơi và vận động. - Lợi ích chính của Glenn Doman?
Giúp trẻ tăng khả năng ghi nhớ, phát triển ngôn ngữ, tư duy logic, đồng thời nuôi dưỡng sự tò mò và yêu thích học tập. - Phụ huynh cần chuẩn bị gì để áp dụng?
Cần bộ thẻ Glenn Doman chuẩn, thời gian khoảng 5–10 phút mỗi lần và kiên nhẫn lặp lại hàng ngày. - Mỗi buổi học kéo dài bao lâu?
Chỉ nên từ 5–15 phút, chia thành nhiều lần trong ngày để trẻ tiếp thu tốt và không bị áp lực. - Phương pháp này có thay thế chương trình học chính quy không?
Không. Glenn Doman là bổ trợ sớm, giúp trẻ hình thành nền tảng tư duy và ngôn ngữ trước khi vào mẫu giáo hoặc tiểu học. - Áp dụng tại nhà có khó không?
Không khó. Cha mẹ chỉ cần kiên nhẫn, đều đặn và giữ tâm thế vui chơi, tránh biến thành áp lực học tập. - Có cần mua bộ thẻ chính hãng?
Nên chọn thẻ chuẩn, chữ rõ, hình sắc nét để đảm bảo hiệu quả và kích thích thị giác tối ưu.
Kết Luận
Phương pháp giáo dục Glenn Doman là một công cụ mạnh mẽ giúp phụ huynh kích thích tối đa tiềm năng của trẻ trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi. Với sự kiên trì, tình yêu thương và áp dụng đúng cách, cha mẹ có thể mang lại cho con một nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện cả về trí tuệ và kỹ năng sống.
