Mỗi đứa trẻ là một cá thể độc đáo, nhưng để trưởng thành và trở thành thành viên có ích cho xã hội, việc giáo dục nhân cách và tu dưỡng là điều không thể thiếu. Sự tu dưỡng này chính là nền tảng định hình tương lai của trẻ. Thực tế, quá trình nuôi dạy một đứa trẻ không chỉ là trách nhiệm của nhà trường mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc từ giáo dục gia đình và sự định hướng cẩn thận của cha mẹ. Tu dưỡng của trẻ em không chỉ phản ánh sự thành công trong giáo dục gia đình mà còn là yếu tố then chốt để trẻ hình thành nhân cách và đạo đức tốt. Làm thế nào để trẻ biết cách nói chuyện lịch sự, hòa đồng với bạn bè, cư xử đúng mực nơi công cộng, và phát triển những thói quen tốt? Dưới đây là 25 quy tắc ứng xử đơn giản mà cha mẹ có thể bắt đầu dạy bé cách ứng xử trong cuộc sống ngay từ bây giờ.
25 Quy Tắc Ứng Xử Nền Tảng Giúp Trẻ Trở Thành Người Có Học Thức và Tu Dưỡng
Việc hướng dẫn trẻ những nguyên tắc ứng xử cơ bản không chỉ giúp con tự tin hơn trong giao tiếp mà còn xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện. Đây là những kỹ năng sống quan trọng mà mọi đứa trẻ cần được trang bị:
- Ngôn ngữ lịch sự, lễ phép: Luôn sử dụng các từ “Làm ơn”, “Cảm ơn”, “Xin lỗi” và thưa gửi đầy đủ khi giao tiếp.
- Giao tiếp qua điện thoại: Bắt đầu bằng “Alo” hoặc “Xin chào” và chào hỏi, tạm biệt cẩn thận khi kết thúc cuộc gọi.
- Tôn trọng không gian riêng: Giữ im lặng khi người lớn đang bàn chuyện hoặc gọi điện thoại, không la hét, cười đùa lớn tiếng hay làm phiền, cắt ngang lời người khác.
- Chủ động giúp đỡ: Luôn sẵn lòng giúp đỡ cha mẹ, thầy cô, hàng xóm khi thấy họ đang bận rộn.
- Không làm phiền người khác: Cố gắng hết sức để không gây phiền toái và không chỉ trỏ, sai bảo người khác một cách tùy tiện.
- Ý thức bảo quản đồ dùng: Tự bảo quản đồ của mình, không tự tiện lấy đồ của người khác khi chưa được phép. Sử dụng xong phải cất lại chỗ cũ và trả lại đồ mượn đúng hạn.
- Lễ nghi trên bàn ăn: Không gõ bát đĩa, cố gắng không tạo ra tiếng ồn khi ăn uống và không dùng đũa đã dùng để bới hay gắp thức ăn chung.
- Tránh nói chuyện riêng khi ăn: Không thì thầm to nhỏ với bạn bè khi đang ngồi ăn cùng người khác.
- Gọi món có ý thức: Khi đi ăn cùng nhiều người, hãy nghĩ đến khẩu vị của người khác thay vì chỉ gọi món mình thích.
- Khen ngợi chân thành: Khi làm khách ở nhà người khác, dù đồ ăn có hợp khẩu vị hay không, hãy khen ngợi chân thành để thể hiện sự tôn trọng công sức và lòng tốt của chủ nhà.
- Giữ gìn nhà cửa người khác: Không tùy tiện đụng vào đồ của người khác, không chạy nhảy lung tung và không chân trần nhảy lên sofa, giường khi đến chơi nhà.
- Gõ cửa trước khi vào: Luôn gõ cửa trước khi vào phòng người khác và chỉ vào khi được cho phép. Nếu có người đi sau, hãy giữ cửa cho họ.
- Tôn trọng sự riêng tư: Không cố gắng xâm nhập bí mật đời tư của người khác, không xem điện thoại hay máy tính của họ.
- Không tùy tiện lấy đồ: Dù rất thích một món đồ, không được tùy tiện lấy đi nếu chưa được sự đồng ý của chủ sở hữu. Tránh “mặt dày” năn nỉ xin xỏ đồ của người khác.
- Hành xử nơi công cộng: Không la hét, chạy nhảy linh tinh, không vứt rác hay khạc nhổ bừa bãi ở nơi công cộng.
- Trên phương tiện công cộng: Chú ý giữ âm lượng lời nói, không làm ồn và không đạp ghế của người phía trước.
- Xếp hàng và đi thang máy/thang cuốn: Không chen ngang khi đi thang máy (xuống trước, lên sau), đứng bên trái khi đi thang cuốn và không chen lấn khi xếp hàng.
- Chia sẻ đồ chơi: Khi ở công viên hay khu vui chơi, hãy chia sẻ đồ chơi chung, không ôm khư khư chơi một mình và không cho bạn khác chơi.
- Tôn trọng mọi nghề nghiệp: Kính trọng mọi nghề nghiệp trong xã hội và mọi cá nhân lao động chân chính.
- Không bình phẩm, nói xấu: Không tự tiện bình phẩm về hình thức của người khác, không nói xấu sau lưng hay chế giễu họ.
- Tránh bạo lực và lời lẽ thô tục: Không đánh, mắng, cắn, đá người khác. Không nói bậy, chửi thề.
- Giữ lời hứa: Luôn giữ lời đã hứa và cố gắng hết sức để hoàn thành những gì đã cam kết với người khác.
- Quan tâm cảm xúc người khác: Không coi mình là trung tâm, đừng chỉ biết nghĩ cho bản thân mà phải quan tâm đến cảm xúc của những người xung quanh.
- Biết ơn: Khi được người khác giúp đỡ, phải biết nói “Cảm ơn” và đừng coi mọi thứ là điều hiển nhiên.
- Học cách sẻ chia: Học cách chia sẻ những món ăn ngon, đồ chơi hay những trải nghiệm thú vị với mọi người.
Lời Kết
Việc nuôi dạy một đứa trẻ không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là quá trình định hình nhân cách và đạo đức. Những quy tắc ứng xử đơn giản trên đây chính là hành trang quý giá giúp trẻ tự tin hơn, biết cách tôn trọng bản thân và người khác, từ đó hòa nhập tốt hơn vào cộng đồng. Cha mẹ đóng vai trò là những người thầy đầu tiên và quan trọng nhất, thông qua việc kiên trì hướng dẫn và làm gương, chúng ta có thể trang bị cho con mình nền tảng vững chắc để trở thành những công dân có học thức, có tu dưỡng và có ích cho xã hội, đồng thời góp phần xây dựng một thế hệ tương lai văn minh và tử tế.
