Trong kỷ nguyên số, khi thông tin tràn ngập và kết nối xã hội không ngừng mở rộng, một trạng thái tâm lý đặc biệt đã trở nên phổ biến, đó là FOMO (Fear Of Missing Out) – nỗi sợ bỏ lỡ. Hội chứng tâm lý này có thể khiến bạn cảm thấy cần phải liên tục cập nhật mạng xã hội, mua sắm theo xu hướng mới nhất, hoặc thậm chí chấp nhận một mối quan hệ chỉ vì không muốn cảm thấy “lạc hậu” so với mọi người. FOMO phản ánh áp lực vô hình nhưng mạnh mẽ trong việc theo kịp “đám đông” và những trải nghiệm dường như thú vị mà người khác đang có.
I. Hội Chứng FOMO Là Gì?
FOMO là viết tắt của “Fear Of Missing Out”, được hiểu là một nỗi sợ hãi mãnh liệt rằng bản thân sẽ bỏ lỡ những điều thú vị, hấp dẫn, hoặc những trải nghiệm đáng giá trong cuộc sống mà những người xung quanh đang được tận hưởng. Các nghiên cứu đã mô tả rằng người mắc hội chứng FOMO thường trải qua cảm giác lo lắng khi nghĩ rằng bạn bè, đồng nghiệp hoặc những người khác đang có những trải nghiệm hạnh phúc, vui vẻ, hoặc hoàn toàn thú vị hơn mình.
Tâm lý lo lắng này thúc đẩy một nhu cầu không ngừng cập nhật các hoạt động của bạn bè hoặc những người xung quanh để không bỏ lỡ bất cứ điều gì. Tiến sĩ Dan Hernan, một chuyên gia marketing người Israel, đã xác định hiệu ứng của FOMO từ đầu năm 1996. Qua nghiên cứu với khách hàng, ông nhận thấy FOMO là một trong những lý do khiến khách hàng thiếu trung thành với một thương hiệu cụ thể. Khi bị nỗi sợ bỏ lỡ chi phối, họ liên tục tìm kiếm và mua sắm các sản phẩm mới từ nhiều thương hiệu khác nhau, chỉ để không bỏ lỡ bất kỳ xu hướng hay cải tiến thú vị nào.
II. Ảnh Hưởng Của Hội Chứng Tâm Lý FOMO
Thực tế, khi con người sống nhiều hơn trong thế giới ảo qua các bộ lọc mạng xã hội, nguy cơ mắc hội chứng tâm lý FOMO càng trở nên cao. Thống kê cho thấy ít nhất 24% giới trẻ online gần như liên tục và con số này đang có xu hướng tăng cao. Một cuộc khảo sát quốc gia tại Úc chỉ ra rằng khoảng 60% thanh thiếu niên cảm thấy lo lắng khi bạn bè có những trải nghiệm vui vẻ mà họ không biết, và 51% sẽ bất an nếu không nắm được bạn bè mình đang làm gì.
Hội chứng tâm lý FOMO, dù có vẻ mơ hồ, lại gây ra những ảnh hưởng rõ rệt và dễ dàng quan sát được trong cuộc sống hàng ngày:
- Trạng thái “dán mắt” vào điện thoại: Bạn luôn mang theo điện thoại bên mình, kiểm tra liên tục các cập nhật trên Facebook, Twitter, TikTok… ngay cả khi đang lái xe, làm việc, hay tham gia các hoạt động khác. Nỗi sợ bỏ lỡ một bài đăng, một thông báo mới khiến bạn không thể rời mắt khỏi màn hình.
- Mất tập trung trong công việc: FOMO khiến bạn dễ bị phân tâm, ngắt quãng công việc để trả lời tin nhắn, cuộc gọi, hoặc email không quá quan trọng. Việc liên tục kiểm tra điện thoại vì sợ bỏ lỡ thông tin làm giảm năng suất và khả năng tập trung.
- Mua sắm đồ xa xỉ không cần thiết: Bạn có thể mua những món đồ đắt tiền hoặc các sản phẩm công nghệ mới dù đồ cũ vẫn còn dùng tốt. Cảm giác lo lắng muốn sở hữu ngay một sản phẩm “thời thượng” là dấu hiệu của FOMO. Điều này thường dẫn đến các quyết định mua sắm vội vàng, không cân nhắc kỹ lưỡng về nhu cầu thực sự.
- Sợ bỏ lỡ những điều quan trọng trong cuộc sống: Điện thoại và mạng xã hội có thể chen ngang vào các cuộc họp quan trọng, buổi hẹn hò lãng mạn hay những khoảnh khắc gia đình. Hội chứng FOMO khiến bạn đặt sự cập nhật thông tin mạng xã hội lên trên các mối quan hệ cá nhân hoặc sự nghiệp của mình.
- Thiết lập quá nhiều mối quan hệ hời hợt: Đôi khi, bạn chấp nhận yêu cầu kết bạn hoặc duy trì các mối quan hệ không sâu sắc chỉ vì muốn mở rộng mạng lưới, sợ bỏ lỡ cơ hội kết nối với những người mới, mặc dù các mối quan hệ này không thực sự mang lại giá trị lâu dài.
- Hẹn hò chỉ để “giống người khác”: Khi thấy mọi người xung quanh đều có đôi có cặp và hạnh phúc, FOMO có thể thúc đẩy bạn tìm kiếm một mối quan hệ vội vàng, không xuất phát từ mong muốn thực sự của bản thân. Những quyết định thiếu thấu đáo trong chuyện tình cảm có thể mang lại sự hài lòng tạm thời nhưng khó đem lại hạnh phúc hay niềm vui lâu dài. Hãy kiên nhẫn chờ đợi một người thực sự phù hợp, mang lại cho bạn cảm giác hạnh phúc và thoải mái.
III. Cách Cải Thiện Ảnh Hưởng Của Hội Chứng Tâm Lý FOMO
Để cải thiện và quản lý hội chứng tâm lý FOMO, một trong những cách hiệu quả là thực hành kiềm chế và nâng cao nhận thức về các tình huống khác nhau:
- Theo dõi những suy nghĩ tiêu cực: Hãy bắt đầu bằng việc ghi lại các suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực của bản thân vào nhật ký. Quan sát tần suất xuất hiện của chúng, cũng như những hành động bạn đã làm khi những cảm xúc đó xảy ra. Sau đó, hãy chủ động thay thế những suy nghĩ tiêu cực bằng những suy nghĩ tích cực và hợp lý hơn.
- Sắp xếp kế hoạch “rời xa” thiết bị điện tử: Đây được xem là liệu pháp “tự nhiên” giúp giảm bớt FOMO. Bạn có thể sử dụng chế độ “không làm phiền” trên điện thoại hoặc tắt tạm thời mọi thông báo. Dành thời gian cho các hoạt động khác mà bạn yêu thích như đọc sách, vẽ tranh, tập thể dục… để giảm sự phụ thuộc vào điện thoại và mạng xã hội.
- Thực hành chánh niệm (Mindfulness): Chánh niệm giúp bạn tập trung cao độ vào những gì đang diễn ra ở thời điểm hiện tại. Bằng cách thực hành chánh niệm, bạn sẽ ít bị phân tâm bởi những gì người khác đang làm hoặc những gì đang diễn ra trên mạng xã hội, từ đó cảm thấy hài lòng hơn với trải nghiệm của chính mình.
- Tập tính biết ơn (Gratitude): Thay vì liên tục suy nghĩ về những thứ bạn mong muốn có được, hãy tập trung vào việc biết ơn và hài lòng với những gì bạn đang sở hữu. Khi thực hành lòng biết ơn, bạn sẽ tránh được tâm lý tiêu cực của FOMO, cảm thấy hạnh phúc và thỏa mãn hơn với cuộc sống hiện tại.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Trong trường hợp bạn nghi ngờ bản thân hoặc người thân có dấu hiệu nghiêm trọng của hội chứng tâm lý FOMO, gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, việc tìm đến cơ sở y tế để được bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý tư vấn và điều trị là vô cùng cần thiết. Điều này giúp ngăn ngừa những hậu quả xấu mà FOMO có thể gây ra.
Kiểm soát FOMO không chỉ giúp bạn giảm bớt lo âu mà còn hướng tới một cuộc sống cân bằng, tập trung vào những giá trị thực sự quan trọng và mang lại hạnh phúc bền vững.
