Ngày 21 tháng 8 đánh dấu nhiều sự kiện quan trọng trong dòng chảy lịch sử Việt Nam, từ những hy sinh anh dũng của các chiến sĩ cách mạng, các hội nghị trọng yếu, cho đến những cuộc đấu tranh kiên cường của nhân dân. Đây là một ngày mang nhiều ý nghĩa, gợi nhớ về tinh thần bất khuất, ý chí độc lập và sự phát triển của đất nước qua các thời kỳ. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về những dấu mốc lịch sử nổi bật diễn ra vào ngày 21 tháng 8 này.
Phùng Chí Kiên: Người chiến sĩ kiên trung hy sinh ngày 21/8/1941
Ngày 21 tháng 8 năm 1941, đồng chí Phùng Chí Kiên, một cán bộ cấp cao của Đảng, đã anh dũng hy sinh. Ông sinh năm 1901 tại Mỹ Quang Thượng, Diễn Châu, Nghệ An, trong một gia đình nông dân. Sớm giác ngộ cách mạng, năm 1926, ông sang Quảng Châu, tham gia lớp huấn luyện do Nguyễn Ái Quốc tổ chức và sau đó học tại trường Võ bị Hoàng Phố, trực tiếp tham gia cuộc khởi nghĩa Quảng Châu ngày 12/12/1927.
Năm 1931, trên đường sang Matxcơva học tại trường Đại học Phương Đông, ông bị phát xít Nhật bắt giam. Sau khi ra tù, ông tiếp tục sang Liên Xô học tập. Năm 1934, ông về Hồng Kông, cùng Lê Hồng Phong và Hà Huy Tập chuẩn bị triệu tập Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương. Tại Đại hội này, ông được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng, phụ trách công tác Đảng ở nước ngoài. Năm 1936, ông bị bắt ở Hồng Kông rồi bị trục xuất. Sau đó, ông trở lại Trung Quốc vận động thành lập Việt Nam Độc lập Đồng minh Hội, phá âm mưu "Hoa quân nhập Việt" của Quốc dân Đảng. Năm 1941, ông về Cao Bằng trực tiếp chỉ đạo khu căn cứ Bắc Sơn trước khi bị bắt và bị giặc Pháp chặt đầu, bêu ở cầu Ngân Sơn để uy hiếp tinh thần cách mạng của nhân dân. Sau Cách mạng tháng Tám, ông được Hội đồng Chính phủ truy phong quân hàm cấp tướng.
Hội nghị Tuyên huấn toàn dân lần thứ nhất (21/8/1951): Đặt nền móng tư tưởng cho quân đội
Ngày 21 tháng 8 năm 1951, Hội nghị tuyên huấn toàn dân lần thứ nhất đã diễn ra. Hội nghị này có ý nghĩa to lớn trong việc thống nhất nhận thức về vai trò trọng yếu của công tác giáo dục chính trị và lãnh đạo tư tưởng trong quân đội. Nghị quyết của hội nghị đã nhấn mạnh: "Việc lãnh đạo tư tưởng hiện nay phải đặt thành nhiệm vụ hết sức quan trọng trong quân đội". Trọng tâm của công tác lãnh đạo tư tưởng lúc bấy giờ là rèn luyện cho cán bộ, chiến sĩ có một cơ sở tư tưởng, chính trị vững chắc, nâng cao ý thức giác ngộ giai cấp và dân tộc, xây dựng tư tưởng kháng chiến lâu dài, gian khổ và lòng tin tưởng nhất định thắng lợi.
Cuộc đấu tranh ở Long Mỹ (21/8/1959): Phản đối "Khu trù mật" của Mỹ – Diệm
Ngày 21 tháng 8 năm 1959, tại huyện Long Mỹ (tỉnh Cần Thơ, nay thuộc Hậu Giang), nơi Mỹ – Diệm chọn làm điểm xây dựng trại tập trung mang tên "Khu trù mật", một cuộc đấu tranh quyết liệt đã nổ ra. Mặc dù chính quyền Mỹ – Diệm đã dùng vũ lực cưỡng ép 12.000 gia đình phải vào các khu tập trung, nhưng kết quả chỉ dồn được vài chục gia đình trong số hàng vạn gia đình ở Long Mỹ. Điều này thể hiện tinh thần phản kháng mạnh mẽ của nhân dân đối với chính sách dồn dân lập ấp của địch.
Phong trào sinh viên, học sinh phản đối chính quyền Sài Gòn (21-28/8/1965)
Từ ngày 21 đến 24 tháng 8 năm 1965, liên tiếp trong bốn ngày, hơn 2.000 sinh viên, thanh niên Huế đã tập trung giữa thành phố để phản đối chế độ quân dịch và dùng loa phóng thanh đọc bản tuyên ngôn đòi "lật đổ chính phủ quân sự Thiệu Kỳ". Đến ngày 28 tháng 8, hơn 4.000 học sinh, sinh viên Huế tiếp tục biểu tình, kiên quyết đòi lật đổ chính quyền Thiệu – Kỳ. Đêm hôm đó, thanh niên Đà Nẵng cũng xuống đường, kêu gọi đấu tranh, và sáng hôm sau, 3.000 học sinh bãi khóa, nhiều cửa hiệu đóng cửa ủng hộ. Để hưởng ứng phong trào, đồng bào Phật giáo ở Huế và Đà Nẵng đã tổ chức những "đêm không ngủ". Tại Sài Gòn, ngày 29 tháng 8, học sinh, sinh viên cử đoàn đại biểu gặp Nguyễn Hữu Có, "Tổng ủy chiến tranh" ngụy, để lên án chế độ quân dịch.
Trận chiến bảo vệ Hà Nội khỏi máy bay Mỹ (21/8/1967): Màn khói của Bộ đội Hóa học
Trưa ngày 21 tháng 8 năm 1967, máy bay Mỹ đánh phá Hà Nội. Trong trận chiến này, Đại đội 92 bộ đội hóa học đã phát huy hiệu quả khi thả khói che kín nhà máy điện Yên Phụ, khiến địch không thể đánh trực tiếp vào mục tiêu. Đây là trận đánh đầu tiên địch sử dụng bom điều khiển từ xa nhưng mục tiêu quan trọng (nhà máy điện Yên Phụ) vẫn được bảo vệ an toàn. Đây cũng là lần đầu tiên bộ đội hóa học sử dụng màn khói để che mắt quân thù, bảo vệ một cơ sở sản xuất quan trọng ở Thủ đô, với sự hiệp đồng chặt chẽ của bộ đội pháo phòng không. Trong cuộc chiến chống chiến tranh phá hoại của Mỹ, bộ đội hóa học còn sử dụng màn khói để bảo vệ nhiều mục tiêu trọng yếu khác như đài phát thanh Mễ Trì, cầu Đuống, cầu Hàm Rồng, nhà máy thủy điện Thác Bà, v.v.
Ngày 21 tháng 8 không chỉ là một ngày trong lịch mà còn là chuỗi những sự kiện lịch sử hào hùng, thể hiện ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam trong đấu tranh giành độc lập, tự do và xây dựng đất nước. Từ sự hy sinh của các anh hùng đến những cuộc đấu tranh của quần chúng nhân dân và sự sáng tạo trong chiến đấu, mỗi sự kiện đều góp phần làm nên trang sử vẻ vang của dân tộc.
Tài liệu tham khảo:
