Cách Dạy Con Học Lớp 1 Hiệu Quả Tại Nhà: Bí Quyết Từ The Dewey Schools
Giai đoạn con bước vào lớp 1 đánh dấu một bước chuyển mình lớn trong hành trình giáo dục, không chỉ của trẻ mà còn là thử thách không nhỏ đối với nhiều bậc phụ huynh. Để dạy con học tại nhà một cách hiệu quả nhất, đặc biệt là trong giai đoạn tiểu học quan trọng này, đòi hỏi chúng ta phải tìm ra những phương pháp đúng đắn. Trong bài viết này, The Dewey Schools sẽ chia sẻ cùng cha mẹ những cách dạy trẻ lớp 1 đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả, giúp con tiến bộ vượt bậc và hào hứng với việc học.
Dạy Con Học Lớp 1 Tại Nhà: Đơn Giản, Nhàn Tênh
Lớp 1 là giai đoạn bản lề, chuyển tiếp từ môi trường mầm non vui chơi sang bậc tiểu học với nề nếp và quy định rõ ràng hơn. Đây là thời điểm trẻ cần làm quen với môi trường học tập mới, có tổ chức, khác hẳn so với thời kỳ học mà chơi trước đó. Nhiều trẻ có thể gặp khó khăn trong việc hòa nhập, không theo kịp bạn bè, dẫn đến tâm lý sợ đến lớp, đến trường.
Để giúp trẻ xây dựng một nền móng học tập vững chắc, cha mẹ nên đồng hành và hỗ trợ con bằng cách dạy học cho trẻ tại nhà. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là dạy con học trước kiến thức trong sách vở, mà là rèn luyện sự tập trung, tính kỷ luật, và làm quen với các môn học cơ bản như chữ viết, con số, cùng những kỹ năng cần thiết khác. Việc chuẩn bị cho bé vào lớp 1 một cách chu đáo sẽ tạo tâm thế vững vàng cho con.
Các Cách Dạy Con Học Lớp 1 Tại Nhà Hiệu Quả
Phần lớn phụ huynh đều có sự chuẩn bị kỹ lưỡng bằng cách tìm hiểu các cách dạy con học lớp 1 tại nhà khi trẻ sắp sửa bước vào tiểu học. Dưới đây là 6 phương pháp dạy con học được đánh giá cao và được nhiều gia đình áp dụng, giúp cha mẹ sớm tìm ra bí quyết dạy con lớp 1 phù hợp nhất.
1. Dạy Con Học Lớp 1 Tập Đọc
Môn Tiếng Việt là một trong những môn học quan trọng hàng đầu trong chương trình lớp 1. Trẻ cần học bảng chữ cái, ghép vần, từ đó tập đọc. Mục tiêu là khi kết thúc lớp 1, học sinh phải đọc được trôi chảy từng từ và hiểu ý nghĩa của chúng. Vì vậy, cha mẹ cần đặc biệt hỗ trợ con bằng cách dạy tập đọc tại nhà.
Để quá trình dạy trẻ tập đọc mang lại hiệu quả tốt, phụ huynh nên lưu ý:
- Chọn lượng kiến thức vừa phải: Cha mẹ nên căn cứ vào năng lực của trẻ để phân bổ lượng kiến thức phù hợp. Trẻ nhỏ hoàn toàn khác người lớn và chưa thể thuộc hết bảng chữ cái ngay lập tức, nên chúng ta cần kiên trì dạy trẻ hàng ngày, trong thời gian vài tháng. Khi con thuộc hết bảng chữ cái, hãy chuyển sang dạy trẻ cách ghép chữ thành từ, ghép từ thành câu ngắn, câu dài và cuối cùng là đọc thành thạo.
- Học tập gắn liền với thực tế: Dạy trẻ học cần gắn liền với thực tế, kèm theo các hình ảnh, ví dụ minh họa để dễ hiểu và tạo cảm giác hứng khởi. Chúng ta có thể dạy con các từ đi kèm thẻ màu, đồ dùng và vật dụng quen thuộc trong thực tế (như “bàn”, “ghế”, “sách”). Trẻ sẽ ghi nhớ nhanh và lâu hơn rất nhiều.
- Vừa dạy đọc, vừa dạy viết: Việc trẻ vừa học đọc, vừa học viết có tác dụng như việc học đi đôi với hành, giúp kích thích não bộ ghi nhớ lâu hơn. Khi dạy trẻ viết chữ, cha mẹ cần chú ý đến kích thước chữ, các nét, dấu câu… để đảm bảo trẻ viết đúng ngay từ đầu, tránh hình thành thói quen viết sai khó sửa sau này.
2. Dạy Con Học Lớp 1 Bằng Cách Đọc Sách Hàng Ngày
Đọc sách cùng con hàng ngày là một phương pháp dạy con học lớp 1 tại nhà được nhiều chuyên gia khuyến nghị. Đọc sách không chỉ giúp trẻ học chữ, học đọc một cách tự nhiên, mà còn tạo niềm yêu thích với sách, đồng thời gắn kết tình cảm của cha mẹ và con cái.
Mỗi câu chuyện trong sách còn mang đến cho trẻ những kiến thức, kỹ năng sống quý giá. Thông qua câu chuyện, phụ huynh có thể truyền đạt cho con về những hành động đúng đắn, các giá trị đạo đức. Mỗi ngày, cha mẹ nên dành thời gian trò chuyện, đọc sách cùng con để mở rộng thế giới quan, sự hiểu biết và giải đáp những thắc mắc của trẻ, biến việc học thành một trải nghiệm thú vị.
3. Dạy Con Học Lớp 1 Tính Nhẩm Dễ Dàng
Mặc dù lên cấp 2 trẻ sẽ được sử dụng máy tính, nhưng giai đoạn tiểu học, đặc biệt là lớp 1, trẻ cần được rèn luyện khả năng tính nhẩm để áp dụng vào việc học môn Toán một cách linh hoạt. Cha mẹ nên chọn cách dạy con tính nhẩm với phép cộng, phép trừ ngay từ khi học lớp 1 với các mẹo sau:
Cách dạy con học lớp 1 tính nhẩm với phép cộng:
- Sắp xếp thứ tự các số: Dạy trẻ cách sắp xếp thứ tự các số để việc tính nhẩm dễ dàng hơn. Ví dụ: 5 + 14 có thể tính nhanh hơn nếu đổi thành 14 + 5.
- Giá trị của số 0: Dạy trẻ rằng khi cộng với số 0, giá trị của số kia sẽ không thay đổi. Ví dụ: 22 + 0 = 22.
- Tách số thành 10 đơn vị: Tách các số trong phép tính cộng thành 10 đơn vị để thuận lợi cho việc tính nhẩm. Ví dụ: 35 + 16 = 35 + 10 + 6 (hoặc 35 + 5 + 11).
- Tách phép tính thành số tròn chục: Tách phép tính thành số tròn chục sau đó thực hiện phép tính. Ví dụ: 27 + 15 = 27 + 3 (để thành 30) + 12 = 30 + 12 = 42.
- Ghép thành số tròn chục gần nhất: Ghép thành số tròn chục gần nhất để làm tính cộng, sau đó trừ đi số thừa. Ví dụ: 18 + 7 = 18 + 10 – 3 = 28 – 3 = 25.
- Ghi nhớ nhân đôi: Ghi nhớ các phép cộng nhân đôi để tính toán nhanh hơn. Ví dụ: 9 + 9 = 18, từ đó suy ra 18 – 9 = 9.
Cách dạy con học lớp 1 tính nhẩm với phép trừ:
- Tách số thành số tròn chục: Dạy trẻ cách tách số thành số tròn chục, sau đó làm phép tính trừ. Ví dụ: 37 – 25 = 37 – 20 – 5 = 17 – 5 = 12.
- Đếm ngược: Đếm ngược trong phép tính trừ từ số bé đến số lớn để tính ra kết quả. Ví dụ: 12 – 7, đếm ngược từ 7 đến 12 là 5 đơn vị => 12 – 7 = 5.
- Biến đổi số trừ: Biến đổi số trừ thành phép cộng của số tròn chục và số thừa. Ví dụ: 39 – 27 = 39 – (30 – 3) = 39 – 30 + 3 = 9 + 3 = 12.
- Ghi nhớ nhân đôi: Dạy trẻ ghi nhớ nhân đôi trong phép cộng để thực hiện việc tính nhẩm nhanh hơn. Ví dụ: 14 + 14 = 28 => 28 – 14 = 14.
4. Dạy Con Học Lớp 1 Về Cách Xem Thời Gian
Một trong những kiến thức thực tế cần thiết mà cha mẹ nên dạy trẻ lớp 1 tại nhà là cách xem thời gian. Cha mẹ nên giúp trẻ hiểu các khái niệm cơ bản về phút, giờ, ngày, tuần, tháng, năm. Để dạy trẻ về thời gian một cách dễ hiểu và nhanh chóng, con cần biết các con số, kết hợp với vật trực quan là chiếc đồng hồ và quyển lịch.
Khi dạy trẻ các khái niệm về thời gian, cha mẹ nên giải thích rõ ràng về kim giờ, kim phút, kim giây, cách vận hành của đồng hồ và cách tính thời gian. Ngoài ra, việc có một quyển lịch bàn sẽ rất hữu ích để dạy trẻ về ngày, tuần, tháng. Hướng dẫn con xem thời gian trên lịch, đánh dấu vào các sự kiện quan trọng sẽ giúp trẻ hứng thú học và ghi nhớ tốt hơn.
Khi trẻ đã hiểu cách tính thời gian, cha mẹ có thể nâng cao kiến thức bằng cách hướng dẫn trẻ xây dựng thời gian biểu hàng ngày cho bản thân. Đồng thời, tạo điều kiện và rèn luyện trẻ thực hiện theo thời gian biểu để đạt được các mục tiêu đã đề ra, giúp con hình thành thói quen quản lý thời gian hiệu quả.
5. Cách Dạy Con Học Lớp 1 Với Hình Ảnh Trực Quan
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc học tập thông qua thị giác có tác động mạnh mẽ hơn nhiều so với thính giác, xúc giác. Chính vì vậy, các chương trình giáo dục ở những nước phát triển hiện nay đều ưu tiên việc giảng dạy và học tập với hình ảnh trực quan, sinh động.
Việc học tại nhà do cha mẹ giảng dạy cho trẻ nên áp dụng cách dạy này. Ví dụ: Khi dạy trẻ học chữ, chúng ta có thể in hoặc chọn các thẻ màu dán tại những vị trí dễ quan sát để trẻ ghi nhớ. Hoặc khi dạy con về độ dài, có thể chọn một quyển sách và một quyển vở có kích thước khác nhau để giảng giải trực tiếp. Tương tự, để dạy trẻ về kích thước lớn nhỏ, cha mẹ có thể so sánh giữa con mèo và con chó…
6. Cách Dạy Trẻ Lớp 1 Môn Toán
Ngoài tập đọc, Toán cũng là môn học cực kỳ quan trọng đối với trẻ lớp 1 và có liên quan mật thiết đến nhiều môn học khác. Phụ huynh nên hỗ trợ việc học của con bằng cách dạy con học toán tại nhà, thông qua nhiều cách thức khác nhau như:
- Dạy trẻ tập đếm: Khi trẻ làm quen với con số, việc tập đếm ngược, đếm xuôi, đếm trong khoảng yêu cầu… là cách giúp con nhớ thứ tự các số. Khi con đã thành thạo việc đếm số, phụ huynh có thể tăng độ khó bằng cách yêu cầu con đếm bước nhảy (ví dụ: đếm cách 2 số), đếm số lẻ, số chẵn…
- Dùng vật dụng hỗ trợ: Nếu chỉ học đếm số, trẻ có thể nhanh chán. Vì vậy, cha mẹ có thể chọn nhiều đồ dùng, vật dụng quen thuộc làm dụng cụ dạy con học toán để dễ hiểu hơn. Chọn những vật dụng mà con yêu thích sẽ làm trẻ càng hứng thú hơn với việc học của mình. Ví dụ: sử dụng bánh kẹo, các loại quả, viên bi, đồ chơi… để dạy trẻ học các phép tính cộng và trừ. Phương pháp dạy toán này được đánh giá cao về tính hiệu quả và phổ biến trên thực tế.
- Đa dạng phương pháp dạy trẻ: Trẻ nhỏ thường khó tập trung trong thời gian dài, vì vậy việc thay đổi thường xuyên phương pháp dạy toán sẽ mang lại hiệu quả học tập tốt hơn. Cha mẹ có thể thử kết hợp việc học bằng thẻ, bảng tính, que tính và các câu đố, ví dụ minh họa sinh động… chắc chắn con sẽ không thấy nhàm chán khi học. Ví dụ: Đặt câu hỏi thực tế cho trẻ như “Nếu con có 3 viên kẹo màu xanh và 2 viên kẹo màu đỏ, thì con có tất cả bao nhiêu viên kẹo?”.
Những Điều Cha Mẹ Cần Tránh Khi Dạy Con Học Lớp 1
Lớp 1 là giai đoạn tiền đề, quan trọng với kiến thức nền tảng cho các lớp học sau cũng như hành trình học tập của trẻ sau này. Vì vậy, việc chuẩn bị và dạy trẻ tại nhà góp phần không nhỏ đến sự tiến bộ của con. Bên cạnh việc chọn cách dạy trẻ lớp 1 phù hợp, cha mẹ nên chú ý một số vấn đề sau để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến con.
1. Tôn Trọng Trẻ
Một trong những cách dạy con học lớp 1 hiệu quả và quan trọng nhất mà phụ huynh cần áp dụng là làm bạn và tôn trọng trẻ. Chúng ta không nên thiếu tôn trọng con, bắt ép con cái phải nghe lời người lớn một cách tuyệt đối. Bởi khi trẻ bắt đầu đi học, tiếp xúc với bạn bè, sống trong môi trường mới, cũng là thời điểm con hình thành ý kiến, quan điểm riêng của mình. Việc cấm đoán, bắt ép không giúp con tốt lên mà còn làm nhiều bé khó chịu, bực tức, hình thành tâm lý chống đối.
Đối với bất kỳ việc nào, chúng ta nên tôn trọng quyết định của con. Nếu ý kiến của trẻ là sai, hãy phân tích để trẻ hiểu và nhận biết cái sai của bản thân. Nếu con làm được những điều tốt đẹp, hãy công nhận và động viên. Nếu con phạm lỗi, chúng ta nên lắng nghe lý do, giúp con hiểu đúng và cho cơ hội để trẻ sửa lỗi, rút kinh nghiệm.
2. Đặt Mình Vào Vị Trí Của Trẻ
Nhiều người lớn cho rằng trẻ chưa có sự hiểu biết hoàn thiện nên phải nghe theo quyết định của cha mẹ. Trong khi đó, ở giai đoạn lớp 1, trẻ rất dễ bị tổn thương. Nếu bị ép buộc, trẻ dần mất đi chính kiến, không còn tự tin hoặc trở nên bất mãn, khó bảo. Vì vậy, khi dạy con học lớp 1, cha mẹ hãy đặt mình vào vị trí của trẻ để cùng con giải quyết những vấn đề chưa xử lý được.
Cha mẹ thường xuyên trao đổi, trò chuyện, lắng nghe con sẽ tạo nên sự gắn kết và tin tưởng. Trẻ sẵn sàng bày tỏ ý kiến của mình, tin tưởng cha mẹ là nơi an toàn để chia sẻ mọi việc. Khi con cảm thấy được lắng nghe, con sẽ tự tin nói chuyện, giao tiếp và học hỏi được nhiều điều tốt đẹp.
3. Dành Nhiều Thời Gian Cho Con
Cuộc sống với công việc, lo toan cho gia đình khiến cha mẹ không có nhiều thời gian dành cho con cái. Nhiều phụ huynh còn giao trách nhiệm cho nhà trường, giáo viên và các lớp học thêm để dạy dỗ, rèn luyện trẻ, và dần tách mình khỏi cuộc sống của con, khiến quan hệ gia đình ngày càng xa cách.
Cha mẹ hãy cố gắng dành nhiều thời gian chất lượng cho con, để cùng chia sẻ, chuyện trò, cùng học, cùng chơi với trẻ khi dạy con học lớp 1. Những trò chơi sáng tạo, các câu chuyện kể, các bài học không chỉ giúp con phát triển toàn diện mà còn tạo nên những kỷ niệm đẹp, tuổi thơ tuyệt vời cho trẻ. Đây cũng là cách tốt nhất để tạo nên mối quan hệ thân thiết, sự gắn kết, đồng hành cùng con trên con đường học tập và cuộc sống.
4. Nguyên Tắc Dạy Con Học Lớp 1: Không Quát Mắng
Quát mắng dường như là cách mà nhiều cha mẹ áp dụng khi con phạm lỗi, không nghe lời. Tuy nhiên, việc quát mắng thường làm trẻ cảm thấy căng thẳng, chán nản, ghét việc học. Nhiều bé còn trở nên bất mãn, cãi lời hoặc không chịu thay đổi theo chiều hướng tốt.
Vì vậy, một trong những lưu ý quan trọng trong cách dạy trẻ lớp 1 hiệu quả là tránh quát mắng con. Giai đoạn này, nhận thức của trẻ còn chưa phát triển hoàn thiện, hành trình học tập của trẻ cần sự kiên nhẫn dạy dỗ của cha mẹ. Con không thể tránh được việc quên bài hoặc chưa đạt được kỳ vọng, mong đợi ngay lập tức, nhưng theo thời gian con chắc chắn sẽ tiến bộ nếu được hướng dẫn đúng cách.
5. Tạo Không Khí Thoải Mái Khi Học Tập
Để trẻ học tập hiệu quả, cha mẹ cần tạo không khí thoải mái trong giờ học. Đây là độ tuổi trẻ phải chuyển từ việc chơi sang học tập nghiêm túc nên cần có thời gian thích nghi. Cha mẹ không nên ngay lập tức yêu cầu trẻ phải tập trung, ghi nhớ bài nhanh chóng.
Khi dạy con học lớp 1, hãy kết hợp nhiều phương pháp như học mà chơi, chơi mà học, các câu đố, sử dụng vật trực quan… để trẻ hứng thú. Học tập một cách tự nhiên là phương pháp hỗ trợ trẻ tăng khả năng tập trung và ghi nhớ tốt nhất.
6. Không Làm Hộ Bài Tập Cho Con
Phụ huynh chú ý tuyệt đối không làm bài tập hộ con, vì việc làm này sẽ gây nên tính ỷ lại, dựa dẫm, lười học cho trẻ. Thay vào đó, hãy trở thành người đồng hành, hướng dẫn, chia sẻ và thấu hiểu những khó khăn trong học tập để cùng con tìm ra phương pháp học hiệu quả. Luôn tôn trọng ý kiến và không gây áp lực cho trẻ để con luôn có tâm thế thoải mái, học tập tốt hơn.
Mỗi đứa trẻ có khả năng riêng, có cách tiếp thu kiến thức và học tập khác nhau. Vì vậy, chúng ta không nên so sánh con với bạn bè hay đặt kỳ vọng quá cao khiến con cảm thấy áp lực. So sánh còn khiến trẻ cảm thấy mặc cảm và mất đi động lực học tập, trở nên tự ti, ngại phấn đấu. Để việc học của con thuận lợi, hãy giúp con đúng cách, cha mẹ nhé.
Tìm kiếm cách dạy con học lớp 1 tại nhà phù hợp luôn là mong muốn của các bậc phụ huynh. Hy vọng những thông tin hữu ích trong bài viết này từ The Dewey Schools sẽ giúp ích cho cha mẹ trên hành trình đồng hành cùng con học tập từ những ngày đầu tiên, tạo nền tảng vững chắc cho tương lai của con.
