Nhiều bậc phụ huynh thường nghĩ rằng trẻ 2 tuổi còn quá nhỏ để có thể tiếp thu các kỹ năng phức tạp. Tuy nhiên, theo các chuyên gia giáo dục, mỗi độ tuổi đều có những đặc điểm riêng và trẻ cần được trang bị các kỹ năng nhất định. Trẻ 2 tuổi có khả năng học hỏi và tiếp nhận nhiều điều bất ngờ. Nếu không được phát triển những kỹ năng cần thiết ngay từ giai đoạn này, trẻ dễ hình thành sự lệ thuộc vào người lớn, gây khó khăn khi phải đối mặt với những nhiệm vụ lớn hơn khi trưởng thành. Vì vậy, việc dạy kỹ năng sống cho trẻ 2 tuổi từ những điều đơn giản nhất là vô cùng quan trọng, giúp con thích nghi tốt hơn với cuộc sống và thế giới xung quanh.
1. Phát Triển Kỹ Năng Chăm Sóc Bản Thân Cho Trẻ 2 Tuổi
Tâm lý muốn bao bọc con cái thường khiến cha mẹ vô tình làm thay con mọi việc. Việc xỏ giày giúp con khi con chậm chạp, hay xúc cơm cho con ăn khi con lười biếng, tưởng chừng là yêu thương nhưng lại vô hình chung hình thành thói quen ỷ lại và lười biếng ở trẻ. Dưới đây là một số kỹ năng tự chăm sóc bản thân mà bố mẹ có thể bắt đầu rèn luyện kỹ năng sống cho bé 2 tuổi:
Sắp xếp đồ chơi ngăn nắp
Sau mỗi lần chơi, mẹ hãy hướng dẫn con cách sắp xếp đồ chơi gọn gàng, đúng vị trí ban đầu. Với trẻ 2-3 tuổi, chỉ cần yêu cầu con không vứt đồ lung tung. Mẹ có thể áp dụng hình thức “phạt nhẹ” khi trẻ làm sai và khen thưởng, động viên khi trẻ làm đúng để khuyến khích con cho những lần sau.
Tự lựa chọn và cởi/mặc quần áo đơn giản
Khuyến khích trẻ tự lựa chọn quần áo yêu thích để mặc. Một số trẻ nhanh nhẹn hơn có thể tự mặc hoặc cởi các loại quần áo đơn giản như quần thun, áo thun. Ngoài ra, hãy tập cho con tự chuẩn bị mũ, áo khoác, khẩu trang khi cùng bố mẹ đi ra ngoài.
Tập thói quen vệ sinh răng miệng và rửa mặt
Hướng dẫn trẻ cách rửa mặt đúng cách và duy trì thói quen đánh răng 2 lần/ngày (trước và sau khi ngủ dậy). Bố mẹ có thể mua bàn chải hình con vật dễ thương và kem đánh răng nhiều màu sắc để thu hút trẻ. Hãy cùng con đánh răng mỗi ngày để con có động lực và học theo tấm gương người lớn.
Tự đi dép và cất gọn đúng chỗ
Trẻ 2 tuổi có thể chưa phân biệt được dép trái/phải và thường đi ngược. Bố mẹ nên đánh dấu để trẻ dễ nhận biết và đi đúng cách. Đồng thời, hãy hướng dẫn trẻ đặt giày dép đúng nơi quy định sau khi đi về nhà.
Tự xúc cơm ăn
Dù trẻ còn vụng về khi dùng thìa, muỗng, bố mẹ hãy kiên trì làm mẫu thật chậm và hướng dẫn con tự xúc ăn. Hãy kiên nhẫn đợi trẻ ăn hết bữa, không ép nếu con không muốn ăn nữa mà bổ sung thêm vào các bữa phụ.
Lên xuống cầu thang an toàn
Trẻ 2 tuổi thường có nhu cầu vận động cao, thích leo trèo. Hãy tập cho trẻ cách tự lên xuống cầu thang, giúp con kiểm soát chuyển động cơ thể. Để đảm bảo an toàn, bố mẹ nên chuẩn bị các tấm thảm hoặc đệm chơi xung quanh khu vực trẻ leo trèo.
2. Hướng Dẫn Kỹ Năng Giữ Gìn Vệ Sinh Cá Nhân
Ở tuổi lên 2, trẻ đã có thể học cách giữ gìn vệ sinh ngay từ những hoạt động nhỏ nhất trong nhà. Bố mẹ cần kiên trì để giúp trẻ làm quen với các hoạt động phù hợp, góp phần phát triển kỹ năng sống sớm cho trẻ 2 tuổi:
Lau dọn bàn ăn, bàn uống nước
Sau khi ăn xong, hãy tập cho con cách lau bàn. Nếu trẻ làm đổ thức ăn, hãy hướng dẫn con tự lau sạch. Dần dần, trẻ sẽ hình thành thói quen cẩn thận khi ăn uống và biết tự dọn dẹp.
Bỏ rác đúng nơi quy định
Ít nhất, bố mẹ có thể hướng dẫn trẻ tự bỏ vỏ bánh kẹo, vỏ trái cây vào thùng rác. Điều này giúp trẻ hình thành thói quen sạch sẽ và biết nhặt rác đúng chỗ để giữ không gian xung quanh luôn gọn gàng.
Rửa tay đúng cách và đúng lúc
Hãy tập cho trẻ biết rửa tay sạch sẽ sau khi ăn, sau khi chơi và sau khi đi vệ sinh. Vừa hướng dẫn, bố mẹ vừa giải thích cho trẻ về việc rửa tay giúp loại bỏ vi khuẩn, giữ cơ thể khỏe mạnh.
Tự đi vệ sinh chủ động
Trẻ 2 tuổi đã có thể tự đi vệ sinh. Bố mẹ nên tập cho trẻ biết chủ động đi vệ sinh đúng lúc, đúng chỗ và dội nước sau khi đi. Để trẻ dễ làm quen, hãy đặt bô ở vị trí cố định trong toilet hoặc chuẩn bị bệ ngồi toilet phù hợp cho trẻ.
3. Kỹ Năng Ứng Xử và Giao Tiếp Xã Hội Quan Trọng
Dạy kỹ năng sống cho trẻ 2 tuổi không thể thiếu việc giáo dục cách ứng xử lịch sự. Đây là nền tảng cho sự phát triển xã hội của con:
Lễ phép trong giao tiếp
Khi có người gọi hay đưa đồ vật cho trẻ, hãy dạy con biết nói “Dạ, Vâng, Ạ” kèm theo các hành động như khoanh tay hay cúi đầu.
Biết nói lời “Cảm ơn” và “Xin lỗi”
Khi được người lớn hay bạn bè quan tâm, hãy dạy trẻ nói lời “cảm ơn”. Khi trẻ làm sai hay làm phiền người khác, hãy hướng dẫn con nói lời “xin lỗi”.
Tập chia sẻ và nhường nhịn
Khuyến khích trẻ chia sẻ đồ chơi với bạn, học cách luân phiên cùng chơi, nhường đồ chơi cho em và biết trả lại đồ chơi sau khi mượn.
Diễn đạt và nhận biết cảm xúc
Trẻ 2 tuổi đã bộc lộ cảm xúc nhưng có thể chưa biết cách diễn đạt. Bố mẹ nên hướng dẫn trẻ gọi tên các cảm xúc như vui, buồn, tức giận, yêu, ghét, hạnh phúc. Đồng thời, dạy trẻ nhận biết cảm xúc của người khác để ứng xử phù hợp, ví dụ: “Bạn khóc vì bạn không vui, con ôm bạn cho bạn hết buồn nào!”.
Phép lịch sự trong bữa ăn gia đình
Trẻ 2 tuổi khá hiếu động, vì vậy bố mẹ có thể hướng dẫn những quy tắc đơn giản như mời người lớn ăn cơm, không chọc đũa thìa lung tung, không vừa ăn vừa nghịch điện thoại/xem tivi/chơi/chạy nhảy/nói chuyện, không làm đổ thức ăn, không làm phiền người khác.
Tôn trọng người khác
Khi có khách đến nhà, bố mẹ hãy làm gương chào hỏi để trẻ học theo. Điều này giúp trẻ học cách tôn trọng người khác. Ngoài ra, hãy dạy trẻ không nghịch đồ của người khác khi chưa được phép.
Một trong những yếu tố quan trọng nhất khi huấn luyện kỹ năng sinh hoạt cho bé 2 tuổi là sự khen thưởng và động viên. Điều này sẽ khích lệ trẻ làm tốt hơn. Đối với những việc trẻ làm chưa đúng, bố mẹ nên hướng dẫn lại một cách nhẹ nhàng để trẻ có thể tiến bộ vào những lần sau.
