Trong hành trình lớn khôn của trẻ nhỏ, việc khám phá thế giới xung quanh là điều tất yếu. Tuy nhiên, cùng với sự tò mò và hiếu động, trẻ cũng đối mặt với nhiều nguy cơ tiềm ẩn từ những nơi không an toàn. Hoạt động giáo dục nhận biết các nơi không an toàn thuộc lĩnh vực Phát triển Thể chất (PTTC), cụ thể là Dinh dưỡng và Sức khỏe (DD và SK), đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp trang bị cho trẻ những kiến thức và kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ bản thân, đồng thời tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện. Bài viết này sẽ đi sâu vào mục tiêu, công tác chuẩn bị và diễn biến cụ thể của một hoạt động giáo dục nhằm giúp trẻ mầm non nhận diện và phòng tránh những mối nguy hiểm thường gặp trong cuộc sống hàng ngày.
I. Mục đích và yêu cầu
Hoạt động này hướng tới việc đạt được các mục tiêu cụ thể như sau:
- 1. Kiến thức:
- Giúp trẻ nhận biết được một số nơi không an toàn phổ biến như lòng đường, vỉa hè, ao, hồ, sông, suối, cũng như các khu vực nguy hiểm như công trình xây dựng hay bếp ga đang nấu.
- Trẻ nắm được cách cơ bản để phòng tránh những vật dụng nguy hiểm và những nơi có khả năng gây hại cho bản thân.
- 2. Kỹ năng:
- Phát triển ở trẻ kỹ năng quan sát nhạy bén, khả năng tư duy để nhận diện nguy hiểm, cùng với kỹ năng phòng tránh hiệu quả các nơi không an toàn.
- Thúc đẩy sự phát triển ngôn ngữ của trẻ thông qua việc thảo luận, chia sẻ và trả lời các câu hỏi về an toàn.
- 3. Thái độ:
- Khơi gợi hứng thú, khuyến khích trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động cùng cô và bạn bè.
- Giáo dục trẻ ý thức tránh xa những nơi không an toàn, đồng thời biết chia sẻ thông tin hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ cô giáo, bạn bè, người thân khi gặp tình huống nguy hiểm.
II. Chuẩn bị cho hoạt động giáo dục
Để hoạt động diễn ra hiệu quả và thu hút, công tác chuẩn bị đồ dùng, học liệu là rất cần thiết:
- Đồ dùng của cô:
- Video minh họa trẻ chơi bên đường hoặc những nơi không an toàn, để tạo sự trực quan.
- Hình ảnh cụ thể về ao, hồ, công trình xây dựng, bếp ga đang nấu, và các tình huống không an toàn khác.
- Nhạc bài hát thiếu nhi vui nhộn như “Trời nắng trời mưa” để khởi động hoặc kết thúc hoạt động.
- Đồ dùng của trẻ:
- Trang phục của trẻ cần gọn gàng, thoải mái và phù hợp với điều kiện thời tiết để đảm bảo sự linh hoạt trong các hoạt động.
- Địa điểm:
- Hoạt động được tổ chức tại lớp D3, Trường mầm non Việt Đức, đảm bảo không gian an toàn và thuận tiện cho việc trình chiếu và tương tác.
III. Diễn biến hoạt động giáo dục: Dạy trẻ nhận biết nơi không an toàn
Hoạt động được tiến hành qua ba bước chính, kết hợp giữa trò chơi, thảo luận và giáo dục trực quan:
1. Khởi động và Gây hứng thú
Cô giáo bắt đầu hoạt động bằng một trò chơi quen thuộc và vui nhộn: “Tập tầm vông”. Sau khi trẻ cùng tham gia, cô trò chuyện để khơi gợi sự quan tâm: “Chúng mình vừa chơi trò chơi gì nhỉ? Ở nhà, các con thường chơi những trò chơi nào và chơi với ai?”. Những câu hỏi này giúp trẻ mở lòng và kết nối với chủ đề.
2. Khám phá và nhận biết các nơi không an toàn
Cô dẫn dắt trẻ vào phần chính của bài học bằng cách giải thích rằng, bên cạnh những khuôn viên đẹp mắt, xung quanh chúng ta vẫn tồn tại nhiều nơi tiềm ẩn nguy hiểm. Để giúp trẻ hiểu rõ hơn, cô mời cả lớp cùng xem một đoạn video và các hình ảnh minh họa cụ thể.
A. Nguy hiểm từ khu vực lòng đường và vỉa hè
Cô chiếu video trẻ chơi bóng trên vỉa hè và hỏi: “Chúng mình vừa được xem video gì? Các bạn đang làm gì trong video?”. Trẻ sẽ trả lời rằng các bạn đang đá bóng. Cô tiếp tục hỏi về địa điểm: “Các bạn nhỏ đã đá bóng ở đâu?”. Khi trẻ nhận ra các bạn đá bóng trên vỉa hè hoặc lòng đường, cô sẽ đưa ra câu hỏi mang tính giáo dục: “Đá bóng trên vỉa hè là đúng hay là sai?”.
Cô mô tả tình huống một bạn nhỏ chạy theo nhặt bóng và điều gì đã xảy ra (tiếng xe phanh kít). Cô hỏi trẻ cảm nhận của bạn nhỏ lúc đó, và quan trọng nhất là đưa ra giải pháp: “Nếu chúng mình muốn đá bóng thì chúng mình đá bóng ở đâu? Các con không được chơi ở đâu?”.
Cô giáo nhấn mạnh: “Các con ạ, vỉa hè là nơi dành cho người đi bộ, và lòng đường là nơi dành cho các phương tiện giao thông. Chúng mình không được đá bóng trên vỉa hè hay lòng đường như vậy, vì điều đó sẽ gây mất an toàn cho chính mình và cho những người xung quanh đấy các con ạ.”
B. Nguy hiểm từ ao, hồ, sông, suối
Tiếp theo, cô trình chiếu hình ảnh trẻ chơi gần bờ ao, hồ. Cô hỏi: “Chúng mình vừa xem hình ảnh gì? Các bạn nhỏ đang chơi ở đâu?”. Trẻ sẽ miêu tả hình ảnh. Cô đặt câu hỏi để trẻ nhận thức mối nguy hiểm: “Các con thấy thế nào khi các bạn chơi ở đây? Điều gì có thể xảy ra nếu chơi ở bờ ao?”.
Cô tiếp tục liên hệ với cuộc sống của trẻ: “Các con ơi, ở nhà chúng mình có chơi ở gần bờ ao, hồ không? Vì sao?”. Nếu bạn bè rủ rê, trẻ sẽ phản ứng thế nào? “Nếu như các bạn rủ con ra gần ao chơi con có đi không? Tại sao?”. Quan trọng hơn, cô hướng dẫn trẻ cách phản ứng khi thấy bạn gặp nguy hiểm: “Khi các con nhìn thấy các bạn chơi ở khu vực ao thì các con làm như thế nào? Nếu như con nhìn thấy các bạn bị ngã thì con làm gì?”. Trẻ được khuyến khích hô to gọi người lớn giúp đỡ.
Cô giáo giáo dục trẻ: “Các con ạ! Ao, hồ… là những nơi có rất nhiều nước và rất nguy hiểm. Nếu chúng mình chơi gần đó chẳng may trượt chân ngã xuống thì có thể bị ngạt nước, nước cuốn trôi, gây đuối nước. Vì vậy, các con không được tự ý ra chơi ở gần ao, hồ nhé.”
C. Nguy hiểm tại các công trình xây dựng
Cô chuyển sang hình ảnh công trình đang xây dựng và hỏi: “Trên màn hình có gì?”. Cô giải thích đây là hình ảnh một ngôi nhà đang được xây dựng. Sau đó, cô đặt câu hỏi cốt lõi: “Các con có được ra đây chơi không? Tại sao chúng mình không được chơi ở đây?”.
Cô nhấn mạnh: “Đúng rồi, ở đây không an toàn cho các con, cho nên các con tuyệt đối không được ra gần khu vực công trình đang xây dựng chơi nhớ chưa? Chẳng may nguyên vật liệu, cây que, cốt pha rơi xuống có thể gây nguy hiểm và không an toàn.”
D. Nguy hiểm trong khu vực bếp ga và đồ dùng điện
Cuối cùng, cô trình bày hình ảnh một bạn nhỏ đang kiễng chân với nồi nước sôi trên bếp ga. Cô hỏi: “Đây là hình ảnh gì?”. Cô giải thích sự nguy hiểm: “Đây là hình ảnh bạn nhỏ đang kiễng chân lên để với nồi nước sôi trên bếp ga, rất nguy hiểm đấy.”
Cô đặt ra các câu hỏi để trẻ nhận thức hậu quả: “Các con có được sờ vào không? Vì sao? Nếu nước sôi đổ vào người thì làm sao?”. Liên hệ với gia đình: “Ở nhà các con có vào bếp chơi một mình không? Vì sao?”.
Cô chốt lại: “Các con tuyệt đối không chơi gần bếp và không với đồ trên bếp sẽ gây bỏng cho các con đấy các con nhớ chưa?”. Cô mở rộng thêm về các nguy hiểm khác trong lớp học và gia đình: “Ngoài ra, trong lớp mình còn rất nhiều nơi không an toàn đối với các con như nơi để ổ điện, nơi để quạt cây, nhà tắm có những thùng nước, xô nước. Các con cũng không được tự ý cắm điện, cắm quạt, hoặc nghịch nước trong nhà tắm ở các xô, thùng nước đầy.”
Thông điệp giáo dục tổng hợp:
Cô tổng kết lại toàn bộ bài học: “Các con ạ, qua bài học ngày hôm nay, giúp chúng mình biết được một số nơi không an toàn và chúng mình biết cách phòng tránh, giữ gìn an toàn cho mình và cho những người xung quanh mình. Và các con nên nhớ không nên chơi ở gần bờ ao, hồ; không được chơi ở lòng đường; không được trèo lan can. Khi chơi ở ngoài, chúng ta phải chơi an toàn theo sự hướng dẫn của cô giáo, bố mẹ, anh chị trong gia đình, chúng mình nhớ chưa nào?”
3. Củng cố và kết thúc hoạt động
Để củng cố kiến thức và kết thúc hoạt động một cách vui vẻ, cô tổ chức trò chơi “Trời nắng, trời mưa”. Trẻ sẽ được tham gia chơi cùng cô, giúp thư giãn và ghi nhớ bài học một cách tự nhiên. Sau trò chơi, cô chuyển sang hoạt động tiếp theo.
Việc trang bị cho trẻ mầm non kỹ năng nhận biết và phòng tránh những nơi không an toàn là một phần thiết yếu trong giáo dục phát triển thể chất, dinh dưỡng và sức khỏe. Thông qua các hoạt động trực quan, tương tác và trò chơi, trẻ không chỉ được bổ sung kiến thức mà còn hình thành thái độ chủ động trong việc tự bảo vệ bản thân. Đây là nền tảng quan trọng giúp trẻ an toàn hơn khi khám phá thế giới, đồng thời xây dựng ý thức trách nhiệm đối với sự an toàn của chính mình và cộng đồng.
