Sự phát triển của bé sơ sinh luôn là hành trình đầy thú vị với các mốc quan trọng như lẫy, trườn, bò, cười lần đầu hay vỗ tay. Trong đó, kỹ năng trườn là một bước đệm thiết yếu, tạo nền tảng vững chắc cho các vận động phức tạp hơn sau này. Ba mẹ thường thắc mắc mấy tháng bé biết trườn và cách tập cho bé trườn như thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết và phương pháp thực hành giúp dạy bé tập trườn một cách an toàn và khoa học.
I. Khi nào bé bắt đầu trườn và tầm quan trọng của cột mốc này?
1. Độ tuổi bé biết trườn
Thông thường, bé sẽ bắt đầu tập trườn vào khoảng 7 đến 9 tháng tuổi. Đây là giai đoạn các cơ thân trên của bé đã phát triển đủ khỏe để có thể kéo toàn bộ cơ thể về phía trước. Quá trình trườn đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay phải và chân trái, cũng như tay trái và chân phải, trong khi bụng vẫn chạm sàn. Bé học cách sử dụng đồng đều hai bên cơ thể để di chuyển.
Tuy nhiên, tốc độ phát triển ở mỗi bé là khác nhau và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên ngoài. Một số bé có thể biết trườn sớm hoặc muộn hơn. Thậm chí, có những bé bỏ qua giai đoạn trườn hoặc bò để chuyển thẳng sang giai đoạn tập đi. Mặc dù vậy, ba mẹ nên hiểu rằng mỗi mốc phát triển đều giữ vai trò quan trọng riêng biệt. Chúng giúp bé củng cố sức mạnh, tăng sự dẻo dai của các cơ, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho những bước phát triển vận động tiếp theo.
2. Lợi ích của việc trườn đối với sự phát triển toàn diện của bé
Khi bé khám phá ra khả năng di chuyển bằng cách trườn, bé đã bước vào một giai đoạn mới của sự phát triển não bộ. Giai đoạn phát triển các tế bào thần kinh này sẽ tạo tiền đề cho những hình thức vận động sắp tới trong năm đầu đời của bé. Việc trườn tác động rất lớn đến sự phát triển của trẻ nhỏ, mang lại nhiều lợi ích đáng kể:
- Củng cố sức mạnh cơ bắp và sự dẻo dai: Trườn giúp tăng cường sức mạnh cho cánh tay, bàn tay, chân và bàn chân của bé. Điều này trang bị cho bé khả năng bò, leo trèo và bước đi trong tương lai.
- Phát triển khả năng phối hợp và cân bằng: Bé nhận thức được cơ thể mình có hai phía (trái và phải) và học cách cân bằng hai bên khi di chuyển.
- Kích thích phát triển não bộ và khả năng định vị không gian: Khi trườn, não bé nhận được hàng trăm tín hiệu từ các bộ phận trên cơ thể để xác định vị trí của chân, tay, bụng, từ đó phối hợp di chuyển một cách nhịp nhàng.
- Nâng cao kỹ năng quan sát và phán đoán: Khi bé thấy một món đồ chơi ở xa, bé sẽ cố gắng trườn đến đó. Quá trình này giúp bé phát triển kỹ năng quan sát và phán đoán khoảng cách.
- Tăng cường khả năng chơi tự lập và tinh thần vui vẻ: Trườn giúp bé cảm thấy vui vẻ, thoải mái khi có thể tự mình di chuyển đến nơi ba mẹ đang ở hoặc lấy món đồ chơi yêu thích. Điều này giúp tăng cường khả năng chơi tự lập, giảm sự buồn chán và phụ thuộc vào ba mẹ.
II. Các phương pháp hiệu quả để dạy bé tập trườn
Việc trườn có tác dụng rất tốt đến sự phát triển của bé. Tuy nhiên, ba mẹ cũng không nên lo lắng và thúc ép nếu bé chưa biết trườn. Thay vào đó, ba mẹ có thể áp dụng các phương pháp dưới đây để khuyến khích bé tập trườn hiệu quả.
1. Tập cho bé nằm sấp (Tummy Time) thường xuyên
Thời gian nằm sấp, hay còn gọi là Tummy Time, là khoảng thời gian bé được nằm sấp dưới sự quan sát và theo dõi của ba mẹ. Mục đích của phương pháp này là tăng cường cơ cổ, cơ vai và cơ lưng của bé, giúp các cơ này trở nên cứng cáp hơn, từ đó bé sẽ học trườn dễ dàng hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bé được tập nằm sấp nhiều hơn thường biết trườn và bò sớm hơn các bé khác (theo Lobo và Galloway, 2012).
Nếu bé không thích nằm sấp trong thời gian dài, ba mẹ có thể cho bé tập vài lần mỗi ngày và kéo dài trong vài phút mỗi lần. Để khuyến khích bé tập nằm sấp, ba mẹ cũng có thể nằm sấp chung với con ở tư thế ngang tầm mắt để bé có thể nhìn thấy khuôn mặt ba mẹ, từ đó sẽ cố gắng nằm sấp lâu hơn.
2. Kích thích bé trườn đến đồ chơi yêu thích
Để thu hút bé trườn về phía trước, ba mẹ có thể đặt một vật dụng yêu thích hoặc một món đồ chơi có màu sắc sặc sỡ, phát ra âm thanh hoặc ánh sáng trước mặt bé. Lưu ý không nên để đồ chơi quá xa tầm với của bé.
Khi bé gần chạm tới đồ chơi, ba mẹ hãy di chuyển đồ chơi xa hơn từng chút một để bé tiếp tục nỗ lực trườn đến. Đừng quên khen thưởng cho nỗ lực của bé bằng việc cho bé chơi món đồ chơi đó, điều này sẽ khuyến khích bé tiếp tục cố gắng.
3. Cùng bé tập động tác trườn
Ba mẹ đặt bé nằm sấp trên sàn, sau đó đặt hai bàn tay chặn vào phía sau gót chân của bé, đồng thời hơi đẩy nhẹ chân bé gấp về phía trước. Bàn tay của ba mẹ lúc này sẽ đóng vai trò như một điểm tựa để bé tự đẩy cơ thể về phía trước. Sau đó, ba mẹ dần dần cho bàn chân bé tiếp xúc với mặt sàn, để bé có thể chủ động tự đẩy người lên và làm quen với chuyển động trườn.
4. Cho bé tập luyện trước gương
Hầu hết các bé đều rất thích thú khi nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của mình trong gương. Ba mẹ hãy đặt gương cách bé một khoảng vừa phải để bé có thể nhìn thấy hình ảnh của mình. Bé sẽ hào hứng di chuyển về phía trước để tiếp cận hình ảnh trong gương. Tuy nhiên, ba mẹ cũng cần đặc biệt chú ý đến yếu tố an toàn khi cho bé tập luyện trước gương, đảm bảo gương được cố định chắc chắn và không có cạnh sắc nhọn.
5. Mặc cho bé quần áo thoải mái, thoáng mát
Việc lựa chọn quần áo phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích bé vận động. Ba mẹ hãy mặc cho bé những bộ quần áo vừa vặn, thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt để bé cảm thấy thoải mái và dễ chịu khi di chuyển. Điều này sẽ khuyến khích bé khám phá những điều mới lạ xung quanh mà không bị cản trở bởi quần áo.
Khi bé bắt đầu di chuyển, ba mẹ nên chọn các chất liệu vải mềm mại, co giãn tốt để giảm ma sát với sàn nhà. Những bộ đồ bodysuit, sleepsuit dài tay hoặc ngắn tay là lựa chọn rất thích hợp cho các bé trong giai đoạn tập trườn và bò.
6. Tránh bế ẵm, cho bé ngồi xe đẩy quá nhiều
Việc bế ẵm hoặc cho bé ngồi xe đẩy quá nhiều sẽ hạn chế đáng kể sự phát triển các cơ vận động của bé. Trẻ cần có đủ không gian và thời gian để di chuyển tự do xung quanh khu vực chơi, từ đó có thể tự học cách trườn và bò. Hãy để bé có cơ hội được vận động và khám phá thế giới xung quanh một cách chủ động nhất.
III. Lưu ý quan trọng khi ba mẹ tập cho bé trườn
Trong suốt quá trình dạy bé tập trườn, ba mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bé. Khu vực xung quanh bé phải được dọn dẹp sạch sẽ, không có bất kỳ vật dụng nào có thể gây nguy hiểm như ổ cắm điện, dao kéo, đồ vật có góc nhọn, vật liệu độc hại, hoặc đồ chơi quá nhỏ có thể khiến bé bị hóc. Trẻ nhỏ rất tò mò và có thể với tay chạm vào mọi thứ xung quanh.
Hãy chuẩn bị cho bé một không gian chơi rộng rãi, tự do để khám phá, và ba mẹ luôn cần ở bên cạnh để trông chừng cẩn thận, hỗ trợ bé khi cần thiết. Đặc biệt, ba mẹ nên lưu ý kỹ vị trí cầu thang trong nhà, vì bé có thể dễ dàng bị té ngã và gặp nguy hiểm. Do đó, hãy giữ con tránh xa khỏi khu vực gần cầu thang cho đến khi bé thực sự biết đi vững vàng (thường là khoảng 18 tháng tuổi).
Kết luận
Trườn là một cột mốc phát triển vô cùng quan trọng trong những năm đầu đời của bé, góp phần hình thành nền tảng vững chắc cho sự phát triển vận động và nhận thức. Bằng cách áp dụng các phương pháp tập cho bé trườn hiệu quả và luôn đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bé như đã trình bày ở trên, ba mẹ sẽ giúp con yêu vượt qua giai đoạn này một cách suôn sẻ và đầy niềm vui. Hãy kiên nhẫn và đồng hành cùng bé trong hành trình khám phá thế giới xung quanh nhé!
Tài liệu tham khảo
- Lobo, F., & Galloway, J. C. (2012). Differential effects of prone and supine orientation on the development of reaching in young infants. Journal of Motor Learning and Development, 1(2), 53-65.
